Eén van de bekendere Amerikaanse kamerkoren is The Crossing, al sinds jaar en dag onder leiding van Donald Nally. Veel van hun albums, opvallend vaak louter digitaal verkrijgbaar, verschijnen bij het eveneens Amerikaanse Navona Records. Vandaag en morgen daarom aandacht voor dit fantastische koor, waarbij tegelijkertijd een keur aan hedendaagse Amerikaanse componisten voorbij komt. Vandaag zijn dat Justine F. Chen met ‘Shallow Breath and Stealth’ en Nicholas Cline met ‘Watersheds’, beiden te horen op ‘Motion Studies’ en Ayanna Woods met ‘SHIFT’, George Lewis met ‘A Cluster of Instincts’ en tot slot Caroline Shaw met het stuk waar het tweede album zijn titel aan ontleent: ‘Ochre’.

‘Motion Studies’ is een gedicht van Jena Osman, maar dan niet op de gebruikelijke wijze. Voor haar tekst van vijfenzeventig pagina’s gebruikt ze verhalen, essays en tekeningen. Nally wees Chen op deze tekst en vroeg hem deze te gebruiken als basis voor een nieuw werk: ‘Shallow Breath and Stealth’. Een adembenemend stuk voor a cappella koor, waarin de componist, net als deze dichteres een groot aantal technieken inzet, zo horen we gesproken teksten, op spannende wijze afgewisseld met gezongen teksten, maar ook het geluid van de ademhaling en van gesis. In veertien bijzonder korte delen, de meeste delen komen niet boven de twee minuten uit en alleen het laatste is met ruim zeven minuten aan de lange kant, doet hij volledig recht aan deze complexe tekst. Bijzonder is bijvoorbeeld het tiende deel, ‘Interogation 2’, waarin een mannenstem onder andere de indringende woorden “Did you ever lie to take advantage of a friendship? Did you ever blame someone for something you did?” uitspreekt, terwijl we het koor zachtjes horen hummen. Cline verzamelde voor ‘Watersheds’ teksten van Amerikaanse schrijvers en dichters over water. In het eerste deel, het ruim zeventien minuten durende ‘Prelude: water-witching’ – waarvan hij ook een solo versie voor saxofoon maakte, dat eerder hier voorbij kwam – horen we naast het koor met louter klank, Matthew Levy op tenorsax. Prachtig hoe, in dit vrij duistere eerste stuk, de klanken van de sax en die van het koor nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. Bij het eerste gezongen deel ‘water borders’ valt met name de ritmiek op in de zang, die duidelijk verwantschap vertoont met minimal music en in ’the lace-like fabric of streams’ horen we het stromen. Ritmiek ook in ’to encourage the habits of industry’, puttend uit jurisprudentie uit 1908.

‘Shift’ bestaat uit drie delen en zowel de muziek als de teksten zijn van de hand van Wood. Het eerste deel, eveneens getiteld ‘Shift’ was muziek bij een film, onderdeel van het project ‘The Crossing Votes: 2020’, voorafgaand aan de presidentsverkiezingen van dat jaar. Het woordje ‘Wait’ – ontleend aan een toespraak van Martin Luther King: “For years now I have heard the word ‘Wait!’ It rings in the ear of every Negro with piercing familiarity. This ‘Wait’ has almost always meant ‘Never.'” – speelt hier een belangrijke rol, waar Woods op ritmische wijze mooi gebruik van maakt. Het tweede en derde deel gingen een jaar later in première. In het laatste deel ‘Bound’ refereert ze met deze zin van activiste Angela Davis “You have to act as if it were possible to radically transform the world. And you have to do it all the time.”, op de levens van haar grootouders. George Lewis bouwde een naam op als trombonist binnen de free-jazz voor hij een carrière als componist startte –  eerder kwam hij hier voorbij met zijn stuk ‘Clock Dies’ – en hier horen we hem dan ook met een boeiend stuk voor koor, waarin die vrije improvisatie in de wijze van zingen nog prachtig doorklinkt. Ook Caroline Shaw kwam hier eerder voorbij, pas nog met het laatste album van Dream House. Over dit stuk ‘Ochre’ zegt ze zelf: “I like to write music for voices without text, because it allows the voice to be a colorful instrument independent of language (iets dat geldt voor de delen één en vier, red.). And I like to combine different kinds of text, fragments from various eras and sources (in dit geval van Johann Wolfgang von Goethe, Alfred Tennyson en Josquin des Prez, red.), to build a nuanced frame for thinking about a subject. Ochre lives more in vowels and timbres than in text…In general, there is both a mournful quality to this material, but also a sense of joy and wonder about the planet, and really about music and the voice.” Bijzonder is verder dat we hier naast het koor in de meeste delen een vibrafoon horen, in handen van Dan Schwartz. Een mooie combi, bijvoorbeeld in de ritmische delen ‘Limonite’, op tekstfragmenten van Goethe en ‘Magnetite’, woordloos. Hetzelfde geldt voor ‘Maghemite’, alleen horen we Schwarz hier op een trommel. Bijzonder is ook wat Shaw met des Prez doet in ‘Hematite’.

Beide albums zijn te beluisteren via Spotify: