De Munt, Brussel – 5 mei 2024

In 1898 schreef Henry James de novelle ‘The Turn of the Screw’. Een halve eeuw later vroeg de componist Benjamin Britten aan de schrijfster Myfawny Piper of zij het boek wilde bewerken tot een libretto voor een kameropera, die in 1954 in première ging, Brittens negende opera. Een vreemd verhaal, dat zowel in de versie van James als die van Britten meer vragen oproept dan antwoorden geeft. De regie van Andrea Breth, nu te zien bij De Munt in Brussel, doet daar niets aan af. Hoe mooi ook en dat is het zeker, de mist blijft bestaan. Sterker nog, die onduidelijkheid is op een bepaalde wijze de kracht van deze opera. Juist doordat zoveel onduidelijk is, word je als luisteraar en kijker uitgedaagd om tot een eigen interpretatie te komen, iets waar Breth met deze sprookjesachtige regie en Raimund Orfeo Voigt met zijn prachtige decors ons graag nog een extra handje mee helpen.

(meer…)

De Munt, Brussel – 21 januari 2024

Veertig jaar (!) is het geleden dat er bij De Munt in Brussel een complete Der Ring des Nibelungen van Richard Wagner te zien was, maar dit theater lijkt dit en het volgend seizoen deze lange afwezigheid meer dan goed te maken. Eerder dit seizoen was ‘Das Rheingold’ te zien en afgelopen zondag ging ‘Die Walkure’ in première. Volgend seizoen volgen Siegfried en Götterdämmerung. Romeo Castellucci regisseert de complete cyclus en in alle opera’s is het Symfonieorkest van de Munt te horen, onder leiding van chef-dirigent Alain Altinoglu. Verder is er gelukkig voor gekozen om onderweg niet van vocalisten te wisselen, voor zover dat natuurlijk voor nu valt in te schatten. Na een prachtige ‘Das Rheingold’, een soort van epiloog op de drie volgende opera’s, klonk zondag een prachtige ‘Walküre’. Niets dan lof, maar het meest tevreden was ik toch ook nu weer met het prachtig spelende orkest en de duidelijke Wagneriaan Altinoglu op de bok. Al moeten hier zeker ook de vocale prestaties worden genoemd, van met name Peter Wedd als Siegmund, Nadja Stefanoff als Sieglinde en Ingela Brimberg als Brünhilde. Maar ook Gábor Bretz in de rol van Wotan ben ik meer gaan waarderen, iets dat alles te maken heeft met de ontwikkeling van de figuur Wotan.

(meer…)

Chassé Theater, Breda (Nederlandse Reisopera) – 30 oktober 2023

Met ‘Das Wunder der Heliane’, dat in 1927 zijn première beleefde, schreef de Duitse componist Erich Wolfgang Korngold zijn vierde opera in ongeveer tien jaar tijd. Hij zag het zelf als zijn belangrijkste, deze opera gebaseerd op het mysteriespel ‘Die Heilige’ van de dichter Hans Kaltneker. Een visie die het publiek in de jaren na de première zeker niet zou delen. Zijn derde opera, ‘Die Tote Stadt’ zou veel bekender worden en ‘Das Wunder der Heliane’ raakte, niet geheel ten onrechte, in de vergetelheid. De Deutsche Oper bracht hem in 2018 echter weer op de planken, een uitvoering die verkrijgbaar is op DVD en deze dagen verzorgt de Nederlandse Reisopera, nadat de regisseur Jakob Peters-Messer die versie in Berlijn zag, bijna een eeuw na dato de Nederlandse première van de scenische uitvoering. In het kort kan ik niet anders dan alle lof toezwaaien voor zowel de regie, de muziek – groots uitgevoerd door het Noord Nederlands Orkest, onder leiding van Jac van Steen – en de vocalisten, met voorop een adembenemend zingende Annemarie Kremer.

(meer…)

De Munt, Brussel – 29 oktober 2023

Na ‘Lohengrin’ (2018), ‘Tristan und Isolde’ (2019) en ‘Parsifal’ (2022), uitvoeringen die allemaal ook op deze blog aan bod kwamen, is Alain Altinoglu, sinds 2016 muziekdirecteur en chef-dirigent van De Munt, nu toe aan een over twee seizoenen verspreidde complete ‘Der Ring des Nibelungen’, het meesterwerk van Richard Wagner. Natuurlijk te beginnen met ‘Das Rheingold’. De gehele cyclus staat onder regie van de Italiaanse regisseur en beelden kunstenaar Romeo Castellucci die op een aantal punten zeker weet te verrassen, al kent zijn regie ook een aantal opvallend zwakke momenten. Maar zijn insteek en benadering van dit eerste deel is zeker de moeite waard en doet ons uitzien naar het vervolg. Altinoglu en Wagner bleek al eerder prima samen te gaan, deze dirigent heeft duidelijk affiniteit met diens muzikale wereld, iets dat ook gisterenavond bleek in deze versie van ‘Das Rheingold’. Zuiver en helder spel, met veel gevoel en de broodnodige dramatiek gebracht. Iets waar dit voortreffelijke orkest natuurlijk ook een grote rol in speelde. En de vocalisten zijn over de gehele linie meer dan voldoende, met enkele uitschieters.

(meer…)

Nationale Opera en Ballet, Amsterdam – 7 oktober 2023

Geen kunstvorm is in mijn ogen zo geschikt om een verhaal vol emoties te vertellen als opera. Dat vind ik al langer, maar drong gisterenavond weer eens in volle omvang tot mij door bij de Nederlandse première van de laatste opera van de eerder dit jaar overleden Finse componiste Kaija Saariaho: ‘Innocence’, bij Nationale Opera en Ballet. Juist door die combinatie van muziek, zang, gesproken woord, decors, belichting en kostuums is deze kunstvorm bij uitstek geschikt om de transfer van complexe emoties en dat is in dit verhaal zeker aan de orde, naar de luisteraar en kijker te bewerkstelligen. Een schietpartij op een school is de gebeurtenis die hier centraal staat en waarvan wij getuigen zijn. We zien de aanloop, de gebeurtenis zelf – behalve het schieten – en de nasleep. En dat alles tegelijkertijd, in een onontwarbare kluwen van oorzaak en gevolg. De titel is daarbij perfect gekozen: niemand is hier onschuldig en niemand is schuldig. Maar niets dan lof voor deze fantastische prestatie, van het Residentie Orkest, onder leiding van Elena Schwarz, voor regisseur Simon Stone, voor de decors van Chloe Lamford, voor librettist Sofi Oksanen, voor alle vocalisten en het koor en natuurlijk voor Saariaho.

(meer…)

De Munt, Brussel – 12 september 2023

Vijfentwintighonderd jaar geleden verhaalde de Griekse dramaturg Aeschylus over Cassandra die door Apollo werd begiftigd met het vermogen de toekomst te zien, maar daar ze niet zijn minnares wilde zijn, tevens gestraft werd: niemand zou haar voorspellingen geloven. En zo kwam het dat ze als dochter van koning Priamus en koningin Hecuba van Troje de val van deze stad voorspelde en dus niet werd geloofd, ook niet door haar eigen ouders. Bernard Foccroulle vangt zijn eerste opera ‘Cassandra’, die afgelopen zondag zijn wereldpremière beleefde bij De Munt, aan met het resultaat van dit niet geloven: de val van de stad. Waar normaal gesproken opera’s met dit soort catastrofes eindigen, kiest Foccroulle ervoor om er mee te starten. Een uiterst bloedige scene, nog versterkt door de cameraman die close-ups tovert op een groot scherm. Maar het gaat Foccroulle om het archetype Cassandra, om iemand die wil waarschuwen, maar niet geloofd wordt en trekt dat door naar onze tijd vol alarmerende problemen waarin eveneens de klokkenluiders niet geloofd worden. Hij stelt ons dan ook al snel voor aan Sandra, klimaatwetenschapper. En het moet gezegd: Foccroulle slaagt er, samen met librettist Matthew Jocelyn en regisseuse Marie-Eve Signeyrole, op meesterlijke wijze in om ons mee te nemen in zijn stelling.

(meer…)

De Munt, Brussel – 25 juni 2023

Een foto in het programmaboek van Dmitri Sjostakovitsj’ opera ‘Nos’, in het Nederlands beter bekend als ‘De Neus’ geeft prachtig de essentie van dit verhaal weer: een standbeeld van Stalin, gemaakt door Merkurov, in het Muzeon Park of Arts in Moskou. Helemaal intact, op de neus na. Het is wat Kovalyov, in dit verhaal van Nikolaj Gogol, dat Sjostakovitsj koos voor het libretto, op een kwade dag overkomt, hij is zijn neus kwijt. Ruim een eeuw na de première brengt De Munt, in samenwerking met The Royal Danish Theatre, het nog altijd actuele stuk weer op de planken.

(meer…)

Muziekgebouw aan ’t IJ (Holland Festival) – 7 juni 2023

‘Metamorfose van een woonkamer’, dat betekent het Japanse ‘Ribingurum no Metamorufuoshisu’. Muziektheater van regisseur Toshiki Okada en componist Dai Fujikura, waarin we het gezelschap chelfitsch zien, met een aantal leden van Klangforum Wien. Een bijzondere voorstelling tijdens deze editie van het Holland Festival, waarin Okada en Fujikura op indrukwekkende wijze de klimaatcatastrofe en de impact die deze gaat hebben op ons leven inzichtelijk maken.

(meer…)

Opera Ballet Vlaanderen, Antwerpen – 23 april 2023

Mijn derde Tristan und Isolde. Na de Nationale Opera, in regie van Pierre Audi in 2018 en De Munt, in regie van Ralf Pleger in 2019 geef ik mij bij Opera Ballet Vlaanderen over aan de Franse cineast Philippe Grandrieux. Een gedurfde en zeker compromisloze regie, maar zeker ook één waar ik de nodige bedenkingen bij heb. Iets wat overigens niet in het minst geldt voor de muzikale bijdrages. Het symfonieorkest van de opera zet onder leiding van Alejo Pérez een bewonderenswaardige prestatie neer en de solisten zijn over de gehele lijn sterk tot zeer sterk. Meer dan bijzonder, zeker gezien de loodzware eisen die deze opera aan de uitvoerders stelt.

(meer…)

Nationale Opera en Ballet, Amsterdam – 11 maart 2023

Waarom associeerde ook ik Joséphine Baker tot voor kort met haar dans in een bananenrokje en wist ik niet dat ze een bijzonder grote rol heeft gespeeld in het Franse verzet in de Tweede Wereldoorlog waar ze zowel het Legion d’Honneur voor kreeg als het Croix de Guerre? Om nog maar te zwijgen over de rol die ze heeft gespeeld in de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, het land dat ze in 1925 had verlaten omdat ze in Parijs meer kon verdienen. ‘Perle Noire – Meditations for Joséphine’ dat na zeven jaar Nederland bereikt in het kader van Opera Forward Festival levert me wat antwoorden, maar stelt tegelijkertijd niet geheel gerust.

(meer…)