Theater aan de Parade, s’-Hertogenbosch – 16 februari 2025

Gezworen vijanden waren ze, de twee landen waar de componisten vandaan kwamen waarvan Philzuid, onder leiding van gastdirigent Andrew Litton, afgelopen zondag werk  op de standaard had staan. Benjamin Barber was een Amerikaan, Dmitri Sjostakovitsj een Rus. Barber schreef zijn vioolconcert, prachtig uitgevoerd door Lei Wang, tevens de concertmeester van dit orkest, in 1939, nog net voor de Tweede Wereldoorlog, Sjostakovitsj zijn negende symfonie net erna. In die oorlog trokken de twee landen weliswaar samen op, maar van harte ging dat niet. De Sovjet Unie was een wrede dictatuur, de Verenigde Staten een baken van hoop en vrijheid. We horen het terug in die beide stukken, al is het verschil minder groot dan had gekund. Verder op het programma: de ouverture van Gioachino Rossini’s opera ‘Wilhelm Tell’, maar aangezien die uit 1829 stamt en dus buiten de scope van deze blog valt, komt die hier verder niet aan bod.

(meer…)

Orgelpark, Amsterdam – 8 februari 2025

In de zoektocht naar klank, iets dat geldt voor een groot deel van de componisten die te horen zijn tijdens de derde editie van het Echonance Festival, dit weekend in het Amsterdamse Orgelpark, schiet het gangbare westerse toonstelsel nogal eens te kort. Veel componisten wenden zich dan ook tot varianten daarop en verkennen ook graag de ruimte tussen de noten, Dat veel van deze muziek dan ook wordt gespeeld door blazers, strijkers en orgels behoeft dan ook niet te verwonderen, hiermee kun je immers de klankkleur veel beter beïnvloeden dan met diverse vormen van percussie en de piano. De stukken die op zaterdag klinken van Gilius van Bergeijk en vooral dat van Peter Ablinger wijken dan ook behoorlijk af van de rest van het programma.

(meer…)

Orgelpark, Amsterdam – 7 en 8 februari 2025

Voor de derde keer organiseert Stichting Solaris, in samenwerking met het Orgelpark in Amsterdam, dit jaar het Echonance Festival. Vorig jaar maakte ik het voor het eerst mee, een gebeurtenis die zonder meer smaakte naar meer, wat mij dit jaar bewoog om wederom naar deze prachtige locatie af te reizen, voor in totaal zeven concerten, verspreid over drie dagen. Het draait bij dit festival geheel om het minimalisme binnen de muziek, een stroming die in de jaren ’60 van de vorige eeuw opkwam, voortbordurend op het baanbrekende werk van Arnold Schönberg eerder die eeuw. Dit festival laat goed zien hoe dit erfgoed tot aan de dag van vandaag steeds weer nieuwe componisten en musici inspireert.

(meer…)

Muziekgebouw, Eindhoven – 26 januari 2025

Philzuid zette gisterenmiddag Leonard Bernstein in het zonnetje, met magistrale uitvoeringen, onder leiding van gastdirigent Steven Sloane, van diens tweede symfonie, met als titel ‘The Age of Anxiety’ en zijn ‘Chichester Psalms’. Een daad die bij mij de vraag deed rijzen waarom deze fantastische muziek hier te lande zo weinig wordt uitgevoerd. Bernstein op zijn sterkst doet geenszins onder voor zijn roemruchte voorgangers waarvan het werk uit den treure klinkt op de diverse podia. Een bijzonder concert, ook omdat we maar zelden zowel voor als na de pauze het orkest horen met solisten. Voor de pauze was dat pianiste Joyce Yang – die tweede symfonie is eigenlijk meer een pianoconcert dan een symfonie – en na de pauze het WDR Rundfukchor en een naamloze jongenssopraan. En of dit al niet genoeg is, klinkt ook nog eens de veel vaker uitgevoerde ‘Psalmensymfonie’ van Igor Stravinsky. Kortom: pure verwennerij door één van de beste orkesten van ons land.

(meer…)

De Bijloke, Gent – 6 januari 2025

Een eeuw geleden werd één van de belangrijkste componisten van de hedendaags gecomponeerde muziek geboren: de in 2016 overleden Pierre Boulez. Naast componist was hij een vermaard dirigent, oprichter en jaren lang directeur van het fameuze IRCAM en belangrijk theoreticus. De Bijloke, in Gent eert hem dit concertseizoen, meer dan enige andere concertzaal in de Benelux en zo was gisterenavond het prachtige ‘pli selon pli, portrait de Mallarmé’, één van zijn belangrijkste werken, gecomponeerd tussen 1957 en 1962 en herzien in 1989, te horen in een prachtige uitvoering door de sopraan Sarah Aristidou en het Franse orkest Les Siècles, onder leiding van Franck Ollu. Verder op het programma – of bijna zeventig minuten Boulez al niet genoeg is – nog twee stukken van een belangrijke voorganger en inspiratiebron van Boulez: Claude Debussy. Allereerst zijn ‘Trois poèmses de Stéphane Mallarmé’, om nog even bij deze dichter te blijven en verder zijn beroemde en overbekende ‘La Mer’.

(meer…)

Concertgebouw (NTR ZaterdagMatinee), Amsterdam – 21 december 2024

Olivier Messiaen, bij wie ik de afgelopen dagen uitgebreid stilstond, speelt ook een grote rol in dit concert van het NTR ZaterdagMatinee, dat natuurlijk eveneens, zo vlak voor de kerst, een sterk religieuze lading heeft. Is het absolute hoogtepunt zonder enige twijfel de Nederlandse première van David Lang’s aangrijpende ‘poor hymnal’ door het Nederlands Kamerkoor, onder leiding van Peter Dijkstra, we beginnen met Messiaen zef en wel met ‘Prière du Christ montant vers son Père’, het laatste deel uit ‘L’Asencion’, hier in de versie voor orgel, bespeeld door James McVinnie. Verder klinken ‘Quatre petites prières de Saint François d’Assise’ van Francis Poulenc en ‘Messe des pauvres’ van Erik Satie.

(meer…)

Orgelpark, Amsterdam – 20 en 21 december 2024

Geen betere plek voor een ongelovige met een passie voor religieuze muziek dan het Amsterdamse Orgelpark in de voormalige Parkkerk. En dus ook geen betere plek dan deze voor de muziek van Olivier Messiaen, die dezer dagen centraal staat op deze blog. Hier ben je letterlijk omgeven door orgels. Vrijdagavond speelde Ralph van Raat ‘Vingt Regards sur l’Enfant Jésus’ voor solo piano en gisterenavond speelde de nog jonge organist Steven Knieriem het beroemde ‘La Nativité du Seigneur’, het eerste grote orgelwerk van Messiaen. De reputatie van Van Raat is inmiddels zo ongeveer wel bevestigd, met een bijzonder uitgebreid repertoire op zijn naam – zo klonk op deze zelfde locatie enige maanden geleden nog het indrukwekkende ‘Der Klang des Lebens’ van Peter-Michael Hamel – iets dat zeker nog niet geldt voor Knieriem. Sterker nog, hij studeert nog aan het Rotterdamse Codarts, improvisatie bij Hayo Boerema en hoofdvak orgel bij Christian Schmitt en Zuzana Ferjenčíková.

(meer…)

Zoals ook duidelijk naar voren komt in Robert Sholl’s biografie van Olivier Messiaen, die hier gisteren voorbij kwam, was hij zijn leven lang gefascineerd door vogelgeluiden. Niet voor niets wijdt Sholl, onder de titel ‘On Birdsong’ er een geheel hoofdstuk aan. Zo haalt hij de anekdote aan dat de jonge Olivier, pas drie jaar oud, met zijn vader aan het wandelen bij de Puy de Dôme in de Auvergne “brusquely took his bread from his mouth and made a sign that he wanted to hear them” bij het horen van een veldleeuwerik. En reeds op zijn veertiende begon hij ermee om zo nauwkeurig mogelijk de gezangen te vangen in muzieknotatie. Een onmogelijke opgave, maar desalniettemin één waar Messiaen in het geheel niet voor terugschrok. Het zou een vast bestanddeel van zijn leven worden en zoals ‘Messiaen in context’ mooi laat zien was het zoeken naar nieuwe vogels een vast onderdeel van zijn concertreizen.  Het leidde eind jaren ’50 tot een bijzonder corpus pianomuziek, de ‘Catalogue d’Oiseaux’ bestaande uit dertien stukken verdeeld over zeven boeken. Onlangs verscheen er een nieuwe, goedkopere editie of de complete uitvoering door Jean-Pierre Aimard bij Pentatone Records.

(meer…)