Voor de vijfde recensie in rij over hedendaagse koormuziek maken we de overstap naar Letland en Jēkabs Jančevskis. Onder de naam ‘Aeternum’ verscheen zijn eerste Cd met koormuziek bij Hyperion, uitgevoerd door The Mixed Choir of Riga Cathedral Choir School, onder leiding van Jurģis Cābulis. Jančevskis is van dezelfde generatie als Park, die hier gisteren centraal stond, en deelt met hem dat ook hij zelf in een koor zong, datzelfde koor in Riga dat dit album opnam. Overigens zaten hij en dirigent Cābulis samen in de klas.

Acht stukken bevat dit album, allen voor een a capella zingend gemengd koor, deels bestaand uit wereldlijke stukken met teksten in verschillende talen en deels uit religieuze stukken, op Latijnse teksten. Het eerste stuk is het op een Pools gedicht gezette ‘Odplyw’, wat zoveel betekent als ‘eb’. We vangen aan met de nauwelijks hoorbare klanken van een enkele sopraan, langzaam duidt het uit naar de vrouwen in het koor, maar het blijft allemaal uiterst subtiel. Dan sluiten de mannen aan en wordt het klankbeeld diverser. In ‘Atsalums’ staat de componist stil bij het probleem dat zo veel jonge Letten hun land verlaten om elders betere leefomstandigheden te verkrijgen. Hij doet dit aan de hand van een serie gedichten die handelen over een volksmeisje dat er alles voor over heeft om hoger op te komen. Een mooi stuk waarin Jančevskis van een groot aantal technieken gebruik maakt om zijn verhaal te vertellen. Naast dat de hij hier sterk werkt met glissandi, horen we de leden van het koor zingen, lachen, praten en fluisteren. Een bijzonder stuk. Maatschappelijke betrokkenheid toont Jančevskis ook met ‘Ar zvaigžņu kluso gaismu’ waarbij hij stil staat bij een tragedie die plaatsvond op 21 november 2013, in Riga stortte op die dag een supermarkt in waarbij 54 doden vielen.

Jančevskis blijkt een zeer fijnzinnig componist die veel aandacht besteedt aan klankkleur,  de samenhang tussen de stemmen en die een bijzonder goed gevoel heeft voor het op muziek zetten van teksten. Het zijn ingrediënten die deze muziek bijzonder maken, te meer daar dit koor er op prachtige wijze vorm aan geeft. Dat gegeven werkt met name bijzonder goed in de religieuze stukken. Het gebed ‘Mater amabilis’, het voor het eeuwfeest van de onafhankelijkheid van Letland geschreven ‘Aeternum’ en het motet ‘O Lux Beata Trinitas” zijn daar alle drie prachtige voorbeelden van. In dit laatste stuk bezingt het koor een veldslag uit de middeleeuwen tussen de Esten en de Letten, iets wat de componist wederom de gelegenheid geeft alle registers open te trekken. ‘Wren’ dat Jančevskis schreef ter ere van de 400ste geboortedag van William Shakespeare en waarin hij teruggrijpt op ‘Romeo and Juliet’ heeft weliswaar geen religieus thema maar past vanwege de meditatieve lading eveneens in dit rijtje. Tot slot van dit album klinkt ‘The Button’ waarin Jančevskis de denker en dichter Knuts Skujenieks een hulde brengt. In 1962 werd hij om politieke redenen veroordeeld tot zeven jaar gevangenschap in een strafkamp. Het weinige dat hem in die tijd met zijn thuis verbond was een knoop die zijn vrouw aan zijn hemd had genaaid.

Bekijk hier opnames van ‘Atsalums’ en ‘Mater amabilis’: