Het derde deel van onze serie hedendaagse koormuziek is gewijd aan het bij Chandos verschenen ‘The Prison’, met als ondertitel ‘Symphony for Soprano, Bass-baritone, Chorus and Orchestra’ van Dame Ethel Smyth. Eén van de weinige vrouwelijke componisten uit de negentiende / twintigste eeuw die enige vorm van erkenning tijdens haar leven kreeg. Al stond de belangstelling die zij kreeg niet in verhouding tot de kwaliteit van haar composities, zoals ook ‘The Prison’ aantoont. Dat deze opname, door het Experiential Orchestra and Chorus, onder leiding van James Blachly, een primeur vormt, zegt natuurlijk ook genoeg.

Smyth werd geboren in 1858 in de bovenste sociale klasse en als het aan haar vader had gelegen had ze nooit componiste geworden. Er moest een hongerstaking aan te pas komen om hem te doen zwichten. Via een gouvernante had ze haar zinnen gezet op de Felix Mendelssohnschool voor muziek en theater in Leipzig waar ze in 1877 naar toe verhuisde. Het conservatorium beviel Smyth niet zo goed, maar het culturele leven in de stad bood haar veel en bracht haar in contact met Clara Schumann, Anton Rubinstein, Max Friedländer, Edvard Grieg, Johannes Brahms en Pjotr Iljitsj Tsjaikovski en het is vooral die laatste die haar sterk zou beïnvloeden. In de jaren ’20 van de vorige eeuw, terug in Engeland, speelt Smyth een rol in het opkomende feminisme, wat haar zelfs een arrestatie en een korte gevangenschap opleverde. Het zal meegespeeld hebben voor haar keuze voor ‘The Prison – A Dialogue’, een verhaal van Harry Bennett Brewster als basis voor haar enige symfonie die ze schreef in 1929-1930.

Wat opvalt als je dit werk beluistert is dat het eigenlijk helemaal geen symfonie is, iets dat Smyth ook zelf aangaf . Het sluit eigenlijk qua stijl meer aan bij de opera. Interessant daarbij is dat Smyth graag een opera had geschreven maar geen enkel theater geïnteresseerd kreeg voor dat idee. Wellicht dat dit mee heeft gespeeld voor dit unieke werk. ‘The Prison’ bestaat uit twee delen: ‘Close on Freedom’ en ‘The Deliverance’, die ieder weer in acht passages uiteen vallen. Overdenkingen zijn het van ‘de gevangene’, hier de bas-bariton Dashon Burton en ‘zijn ziel’, de sopraan Sarah Brailey. Verder horen we ‘stemmen’, het koor. De stijl is overwegend laat romantisch met wat modernistische invloeden en opvallend harmonieus. Als geen ander bereikt Smyth hier een schitterende synthese tussen de diverse klanken – we horen onmiskenbaar de invloed van haar lievelingscomponist, Beethoven – en weet ze een hechte eenheid te creëren. Maar bovenal is dit een zeer persoonlijk stuk geworden, getuigend van een groot inlevingsvermogen. En ja, het blijft onbegrijpelijk en eigenlijk ook schandalig, dat dit meesterwerk pas vorig jaar voor het eerst werd opgenomen. Het toont nogmaals aan dat het vrouwelijke componisten nog steeds niet lukt door te dringen tot de canon.

Het album is te beluisteren via Spotify: