Evelien van den Broek stelt in haar werk als componist en musicus graag zaken aan de orde waar we niet echt bij stil willen staan. In ‘False Memories’, dat ook hier werd besproken, ging ze bijvoorbeeld in op de gebrekkige betrouwbaarheid van ons geheugen. In haar meest recente project, ‘Biophonica’ dat vorig jaar tijdens November Music in première ging richtte ze zich op uitstervende diersoorten. Ook al zo’n ongemakkelijke waarheid aangezien het uitsterven te wijten is aan ons, de mens. We sluiten er liever onze ogen voor. Zo niet Van den Broek. ‘Biophonica’ verwerkte ze inmiddels tot ‘Endlings’, een digitaal album.

De basis wordt gevormd door veldopnames van intens bedreigde of reeds uitgestorven dieren die Van den Broek weghaalde bij bibliotheken en wetenschappers. Ze vulde het aan met elektronica en het geluid van trompettist Mark Nieuwenhuis. In ‘Rainforest’ belanden we, na de woorden van Charles Darwin, geciteerd uit zijn dagboeken, waar ieder stuk mee opent, direct in één van s’werelds meest complexe en tegelijkertijd meest bedreigde ecosystemen: het regenwoud. Prachtige veldopnames, met subtiele elektronica ondersteund. Dan klinken duidelijk geluiden die er niet thuis horen, vergezeld van Nieuwenhuis’ trompet. Menselijk geluiden die het beeld verstoren, de zaak op scherp zetten. En we horen Van den Broek zelf in de vorm van een voice-over te midden van een groeiende chaos.

Eén van die bedreigde diersoorten is de bij. Van den Broek besteedt aandacht aan dit diertje in ‘Bees’, beginnend met de bijen zelf en hun gonzende geluid. Dan horen we ook hier Nieuwenhuis in een solo, gaandeweg aangevuld met elektronica die ervoor zorgt dat het geluid van de trompet steeds minder als zodanig herkenbaar is. Halverwege legt Van den Broek er een ietwat hoekige, ritmische structuur onder. Voor het hectisch klinkende ‘The Last Northern White Rhinoceros’ maakte Van den Broek gebruik van opnames gemaakt door Dr. Ivana Cinková van the University of KwaZulu-Natal, aangelengd met disruptieve, chaotisch klinkende elektronica. Meer nog dan in de vorige twee stukken slaagt Van den Broek er hierin om de verwoestende kracht van de mens op zijn leefomgeving te verklanken.

Geheel anders is de sfeer in ‘The Blue Whale’ waarin de elektronica aansluit bij het geluid van de blauwe vinvis. Een duistere drone, maar wel met rijke schakeringen. Dan klinkt weer de trompet, de elektronica en tot slot de voice-over. In ‘The Last Kauai ‘O ‘O Bird’ staat Van den Broek stil bij de Moho braccatus die eind jaren ’80 van de vorige eeuw uitstierf op Hawaï. Ook hier weet Van den Broek weer krachtig te ontregelen en ons middels haar klanken op de destructie van ons handelen te wijzen.

Een interessant album dit ‘Endlings’ waarin Van de Broek beslist stelling neemt. De veldopnames zijn zonder meer bijzonder en ook qua elektronica weet deze musicus wat ze doet. De bijdrage van Nieuwenhuis vind ik niet altijd geheel geslaagd en ook van de voice-over ben ik niet altijd gecharmeerd. Ik kan me voorstellen dat dit in de originele voorstelling van ‘Biophonica’, die ik niet gezien heb, prima paste, maar hier vind ik het op sommige momenten minder op zijn plaats, afbreuk doen aan de muzikale spanningsboog.

Het album is te beluisteren en te koop via Bandcamp: