De uit Melbourne afkomstige componist en pianist Anthony Pateras beweegt zich inmiddels al zo’n twintig jaar vrij door het muzikale landschap. Hedendaags gecomponeerde muziek, free jazz, experimentele elektronica, post rock, installaties, niets is hem vreemd. Ook op deze blog kwam hij herhaaldelijk voorbij, voor het laatst begin vorig jaar met zijn album ‘Ellesmere’. Zijn veelzijdigheid en enorme productie nopen tot een uitgebreide update.
Eén van de vehikels waar Pateras, inmiddels residerend in Berlijn, de afgelopen jaren zijn werk op uitbracht was zijn eigen label Immediata. Tussen 2012 en vorig jaar verschenen er 15 albums, waarvan twee boxen. De eerste verscheen bij de start en bevat werk dat hij tussen 2002 en 2012 componeerde en opnam, de tweede verscheen vorig jaar en bevat composities die niet eerder op album zijn uitgebracht, stammend uit de periode 2005 tot 2018. Een prachtige box die een dwars doorsnede biedt van het gecomponeerde werk van deze musicus en die mede zijn veelzijdigheid belicht.
Zo bevatten de eerste en de vierde Cd ieder duetten, waarbij Pateras de elektronica voor zijn rekening neemt. In ‘de meeste stukken, te weten: ‘A Happy Sacrifice’, ‘Burning Is The Thing, ‘Thinning’, ‘Down to Duist’, Rules of Extraction’ trakteert Pateras ons op weldadige drones en het is prachtig om te horen hoe het geluid van respectievelijk de contrabas (Jonathan Heilbron), de piccolo (Rebecca Lane), de klarinet (Samuel Dunscombe), de cello (Judith Hamann) en de viool (Erkki Veltheim) hier op geheel natuurlijke wijze volledig samenvalt met dat van de elektronica. In het vijfde stuk op de eerste Cd ‘Sphinx’s Riddle’ gaat het er iets anders aan toe, aangezien we hier pianist Michael Kleran Harvey ontmoeten. Hier zorgt de elektronica voor een ietwat spookachtige sfeer. Iets soortgelijks doet Pateras op ‘A Reality in Which Everything is Substitution’ waar een donkere klankwolk een zeer intieme melodie van fluitiste Lina Andonovska begeleidt en op ‘Prayer for Nil’ waarin we sopraan Jessica Aszodi horen, begeleidt door een straffe elektronische bries.
Cd 2 en 5 bevatten stukken voor improviserende ensembles. We horen allereerst ensemble]h[iatus in ‘As Long As Breath Or Bow’ uit 2013. Een superieure, rijkgeschakeerde klanknevel schotelt Pateras ons hier voor, die langzaam overgaat in een jankende storm, om aansluitend weer terug te keren naar de nevel van het begin. Dan volgt het ruim 50 minuten durende ‘Decay of Logic [for RD]’, uitgevoerd door het Noorse Kitchen Orchestra en Pateras zelf. Dit zeer subtiele klanklandschap, vol prachtige vergezichten is één van de hoogtepunten van deze box. ‘Ontetradecagon’, waar de vijfde Cd mee aanvangt, voldoet geheel aan het beeld dat we hebben bij een stuk voor een improviserend ensemble. Leuk is wat Pateras zelf zegt over de opdracht die het Australian Art Orchestra hem in 2010 gaf: “Most of the musicians in the group complained to me that in other projects they didn’t get to improvise enough. So it made me wonder why they commissioned people at all. Eventually I figured out my task was to get the group to improvise. Yet to sound different to what they’d do without me.” Artifacts of Translation’ uit 2005 is voor 27 musici en wordt hier vertolkt door Le Grand Orchestre de Muzzix. We kunnen dit inmiddels wel een typisch Pateras stuk noemen, dankzij de aandacht voor klankkleur, harmonische structuur en een voorliefde voor geleidelijke overgangen. Een ander hoogtepunt van dit albums is het oudste stuk van deze verzameling, het uit 2005 stammende ‘Fragments, Splinters & Shards’ dat Pateras schreef voor het inmiddels niet meer bestaande Twitch. Zeer subtiele geluidssculpturen worden hier afgewisseld met harmonische klankwolken.
Op de derde Cd vinden we stukken voor akoestische trio bezetting. Opvallend is ‘All of Your Nightmares At Once’ voor crotales, een reeks gestemde bronzen cimbalen en vibrafoon. De titel zal slaan op het hoge indringende geluid dat hier bijna een kwartier lang klinkt. Maar mooi hoe de toon zich iedere keer weer vermengt met de echo. In ‘Infinite Variations on Collapsed Time’ weet Pateras eveneens een zeer harmonisch evenwicht te creëren tussen de drie instrumenten, hier gitaar, vibrafoon en geprepareerde piano. Het totale klankbeeld heeft vaak opvallend veel van een carillon.
Fragmenten van Collected Works, Volume II zijn te beluisteren via Bandcamp. De box is hier ook te koop:
