De Zweedse componiste Anna-Lena Laurin is volgens mij hier in Nederland nog vrij onbekend, ik kan mij althans niet herinneren haar naam ergens tegen te zijn gekomen. In Scandinavië is dat echter geheel anders, daar werkt Laurin met belangrijke orkesten en gezelschappen en viel haar werk al diverse keren in de prijzen. Onlangs stuurde ze mij haar twee meest recente albums, één met stukken voor orkest en één met liederen en solostukken voor piano.

Bijzonder aan Laurin is dat ze er naast haar baan als componiste ook nog één als jazzpianiste op na houdt, onder andere in het Ingrid Bergcrantz Quintet, die haar dochter blijkt te zijn. Daar liggen overigens ook Laurins roots, ze begon haar muzikale leven als jazzpianiste en vocaliste en sloeg uiteindelijk de weg in naar de gecomponeerde muziek. ‘Questst’ bevat allereerst haar ‘Concert voor fluit, strijkers en harp’, uit 2009, geschreven in opdracht van Camerata Nordica, dat het hier ook uitvoert onder leiding van Terje Tønnesen. Bijzonder daarbij is de rol van fluitist Magnus Båge, die met behulp van een speciaal mondstuk op zijn fluit de bijzondere glissandi aan het begin voor zijn rekening neemt. Bijzonder fraai. Dan horen we Ingrid Linkskog op harp en zetten de strijkers in. De jazz achtergrond van Laurin schemert weliswaar door in deze compositie, maar dat betekent geenszins dat we hier jazz in een klassiek jasje hebben, of omgekeerd. In tegendeel, dit werk heeft niets met jazz te maken en past geheel in de tonale klassieke traditie. Laurin is daarbij zeker geen vernieuwer, nog een avant-gardiste, maar weet de luisteraar wel te boeien. Opvallend in dit concert is daarbij de lichte, ietwat melancholieke toon, iets dat natuurlijk ook te wijten is aan de gekozen bezetting, in combinatie met een sterk harmonische structuur. Op driekwart van het stuk horen we Båge in een zeer melodieuze, verstilde solo waarin we de emoties die Laurin ongetwijfeld gevoeld heeft tijdens het schrijven van dit stuk – haar zoon was op dat moment ernstig ziek, terwijl hij in de Caraïben verbleef – onmiskenbaar terughoren. Mooi ook hoe vervolgens het ensemble hierbij aansluiting vindt.

Het titelstuk, ‘Quests’ is een opera monoloog die Laurin schreef in 2013 ter gelegenheid van het 200ste geboortejaar van de Deense filosoof Søren Kierkegaard. Het ging in première in een versie voor piano en sopraan, waarna Laurin het een jaar later omwerkte tot een versie voor orkest en sopraan, die we op dit album horen. We horen hier het Norrlandsoperan Symphony Orchestra, onder leiding van Ingar Bergby en de sopraan Gitta-Maria Sjöberg. De monoloog, deels gezongen, deels gesproken, baseerde Laurin op teksten van Kierkegaard. Over het algemeen volgt de muziek nadrukkelijk de zang, stoffeert deze als het ware, maar op sommige momenten voegt de muziek een extra dimensie toe. Kleurrijk, met een link naar de Scandinavische traditie en zeer beeldend. Prachtig zijn de nevelachtige klanken die deze intense zinnen begeleiden: “Not even your child can be safe, old enough to die”, gevolgd door intense orkestklanken bij “Where am I? Who am I? Who brought me to this world?” Verderop wordt  “Who is responsible? Where is the director? Can I see him?” nadrukkelijk uitgesproken, begeleid door getormenteerde celloklanken.

‘Shards of Time’ bevat allereerst vier liederen met pianobegeleiding, Mats Jansson. Twee voor sopraan, ook hier horen we Sjöberg en twee voor bariton, Olle Person en verder drie stukken voor piano. We beginnen met ‘Men improve with the years’, op een gedicht van William Butler Yeats, een zeer klassiek stuk waarin Laurin echter de sfeer van het ouder worden prima weet te vangen. Person zingt het met veel overtuiging. In ‘Winds’ laat Laurin iets van haar politieke activisme  zien: “Winds is an example of my politics living through my music. Not only does the title refer to weather, but also political trends”. Een stromend stuk, waarin Laurins achtergrond als jazzpianiste zeker hoorbaar is. ‘Gud Är Inte Stum’ schreef Laurin voor sopraan. Er is een Zweedse tekst, maar ook een Engelse, Duitse en Franse en de sopraan mag zelf beslissen of ze één of meerdere teksten gebruikt. Het meest bijzondere in dit stuk is de kleurrijke, dynamische pianopartij, voortreffelijk gespeeld door Jansson. Iets dat tevens geldt voor het lied ‘Ser Du…’ – jammer alleen dat er in het boekje geen vertaling wordt gegeven van dit Zweedse lied. Het bijzonder lyrische ‘Piece to Irina’ schreef Laurin voor de Russische pianiste Irina Emiliantseva. Jansson weet er eveneens prima raad mee. In het vrij lange en intense ‘Sänger i Vinden’ horen we wederom Persson met een zeer krachtige, maar ook stemmige bijdrage. Tot slot klinkt het titelstuk van dit album, ‘Shards of Time’, een stuk dat wederom getuigt van Laurins activisme rondom het welbevinden van ons en onze planeet.

Beluister hier het ‘Concert voor fluit, strijkers en harp’, ‘Gud Är Inte Stum’ en ‘Sänger i Vinden’: