In juni 2016 ging bij de Los Angeles Opera ‘Anatomy Theater’ van David Lang in première, een opera die David Lang maakte op een libretto van Mark Dion. Het is het macabere verhaal van Sarah Osborne die nadat zij veroordeeld was voor de dood van haar man en twee kinderen, niet alleen publiekelijk werd geëxecuteerd, maar ook publiekelijk ontleed. Inmiddels is deze bizarre opera op Cd verschenen, bij Cantaloupe Records.

In de zestiende eeuw was men nog van mening dat de organen van een misdadiger er anders uitzagen dan van een mens dat goed had geleefd. Vandaar deze operatie in dienst van de wetenschap. En als iets een nobel doel dient, dan mag het en hoeven er verder geen vragen gesteld te worden. Dat deze Sarah Osborne na een wrede geschiedenis van misbruik tot haar daden kwam, doet daarbij al evenmin ter zake. Ook al duidt ze daar op als ze helemaal aan het begin haar schuldbetekenis uitspreekt, een prachtige partij, a capella gezongen door Peabody Southwell. Ze ontkent haar daden niet, maar vraagt de christenen, tevergeefs natuurlijk, om in ogenschouw te nemen hoe ze er toe kwam. Op haar vijftiende – en dan komt de muziek met een pulserend ritme langzaam op gang – vergreep haar stiefvader zich aan haar. Ze raakt aan de drank, wordt prostituee en trouwt met haar pooier, John Sadler. Hem en de twee kinderen die ze met hem krijgt, brengt ze uiteindelijk om. Met als reden, de eindeloze serie mishandelingen. Haar zang wordt praten als ze de moord behandeld, ze smoort hem met een kussen. De intense zang, de sobere muzikale begeleiding zorgen voor een huivering in deze scene.

Ze wordt opgehangen, vergezeld van het type muziek dat in die tijd de spanning mocht verhogen. Dan horen we acteur Marc Kudisch als Joshua Crouch die het volk toespreekt: “Justice is delivered! My fellow citizens don’t you feel safer now?” oreert hij, of hier een seriemoordenaar is opgepakt in plaats van iemand die veeleer slachtoffer dan dader was. De hypocrisie druipt ervan af, mede dankzij de wijze waarop Kudisch deze persoon neerzet, pratend. Haar ziel zal natuurlijk branden in de hel en haar lichaam wordt “subject to an anatomy demonstration, in my own personal theatre.” Hartelijk welkom. Dan horen we de arts Baron Peel, Robert Osborne en zijn assistent Ambrose Strang, Timur in een prachtige dialoog: “Presently I shall reveal”, voorzien van die typische repetitieve muziek van Lang, hier gespeeld door het International Contemporary Ensemble, onder leiding van Christopher Rountree. Prachtig hoe ze hierna de instrumenten bezingen die hun ten dienste staan.

Het meest gruwelijke aan deze opera is de zelfgenoegzame wijze waarop deze mannen hun gelijk verkondigen, zonder enig spoortje van twijfel, zonder enige blijk van medeleven. Aangrijpend is scene 9 ‘My Heart’, waarin we nog een keer Southwell horen als Sarah Osborne – in en opera kan dat – “This was the heart that loved my children. This was the heart that in my youth was open. That was betrayed and broken. How can you know the love that was within it by looking as it cleaved asunder?” En natuurlijk, Joshua Crouch moet het tot zijn spijt aan het einde constateren: de dokter vindt niets bijzonders in deze vrouw, het kwaad blijft onzichtbaar. Wellicht moet hij bij zichzelf op zoek.

Bekijk hier de trailer van de oorspronkelijke productie:

Anatomy Theater trailer from Bill Morrison on Vimeo.