Twee jaar geleden nam dit project een aanvang. Producer Martijn Comes kwam bij Sietse van Erve, de man achter Moving Furniture Records, met het idee om een album op te nemen met pianist Reinier van Houdt. Al pratende kwam die op het idee om in plaats van bestaande pianostukken op te nemen, de componist Alvin Curran te vragen om een nieuw stuk. Aldus geschiede en nu twee jaar later klinkt ‘Dead Beats’ in de Willem II Concertzaal in Den Bosch en ligt er een prachtige nieuwe dubbel-Cd, met daarop ook nog ‘Inner Cities nr. 9 ‘9-11-01’.
De Amerikaanse componist Alvin Curran, inmiddels 80, is een muzikale duizendpoot. Weliswaar klassiek opgeleid op piano, we horen het nog terug in dit ‘Dead Beats’, beperkte hij zich al snel niet tot dit genre, nog tot dit instrument. Zich bewegend op het kruispunt van hedendaags gecomponeerde muziek, folk, vrije improvisatie, experimentele pop en nog heel veel meer, gaat hij continu nieuwe uitdagingen aan. Als componist, maar ook als uitvoerder en maker van installaties en andere geluidskunstwerken. Een constante daarbij is dat Curran volstrekt zijn eigen weg gaat en daarbij zijn eigen definitie van wat muziek is hanteert. Wat het publiek ervan vindt laat hem daarbij koud.
‘Inner Cities nr. 9 ‘9-11-01’ schreef Curran in 2001, naar aanleiding van de aanslagen op New York, eveneens speciaal voor Van Houdt, al is het stuk onderdeel van het bijna vierenhalf uur durende en uit elf delen bestaande ‘Inner Cities’. Het begint allemaal uiterst ingetogen, breekbaar, tot ergens in de zevende minuut de horror erin kruipt en het stuk een delicaat evenwicht krijgt tussen uitbundige kracht en ingetogen pulserende patronen, daarmee de complexiteit van deze verschrikkelijke gebeurtenis in noten vangend.
In ‘Dead Beats’, het hoofdwerk van dit album, tart Curran de wetten van het betamelijke. Hoe krachtig en ritmisch deel één van dit nieuwe stuk ook mag beginnen, al snel bemerken we dat er iets opvallends aan de hand is: Van Houdt laat op de gekste momenten stiltes vallen, alsof een deel van de noten op zijn partituur is uitgegumd! Het klinkt bijzonder vervreemdend, een ritme met een hik. Gaandeweg brengt Curran er meer structuur in, maar gaten blijven er vallen. Tegelijkertijd horen we het ritme in dit deel en sleept Curran ons mee. Het tweede deel is veel ingetogener, bedachtzamer en bezit een onderhuidse spanning, al speelt ook hier dat verbrokkelde notenbeeld een rol. Alsof het allemaal niet te mooi mag worden. Prachtig ook het verdere verloop, waarin de spanning steeds verder wordt opgevoerd tot, middels een strakke opeenvolging van akkoorden, een wolk van klank wordt geproduceerd, waarbij de live geproduceerde klank zich mengt met die van de net daarvoor aangeslagen noten die nog door de ruimte zweeft, samen tot een verdicht patroon. Het derde en vierde deel zijn van een innemende, bedwelmende schoonheid, hier horen we Currans achtergrond in de romantische pianomuziek het beste terug. Maar let op: het mag dan net Schubert zijn, een pianist die zo Schubert speelt, kan het met zijn carrière verder wel vergeten. Dit is pianomuziek met een romantische inslag maar Curran doet er alles aan om op de meest onverwachte momenten roet in het eten te gooien. In het vijfde deel keert Curran weer terug naar zijn eerste opzet. Qua klank lijkt het geluid wel iets op zo’n zelf spelende piano: hard en droog. Maar er is iets met het instrument niet in orde, want wat we hier horen is allesbehalve coherent te noemen! Bijzonder is ook het laatste deel, dat bestaat uit een serie keihard aangeslagen akkoorden, onderbroken door stiltes.
En ja, dat is nu net het interessante aan ‘Dead Beats’. Wat we elders nooit zouden accepteren, is hier het uitgangspunt geworden. Curran zet daarbij ons beeld van ‘mooie pianomuziek’ danig onder druk en met Van Houdt heeft hij een prima vertolker gevonden. Dit spel met Curran meespelen getuigt niet alleen van lef: bewust dingen doen die eigenlijk niet horen, is ook nog eens lastiger dan wij denken. Dat procedé van Curran voelt aan de ene kant ongemakkelijk, maar levert aan de andere kant ook prachtige, onverwachte momenten op voor wie zich ervoor kan openstellen. En dat is zeker een aanrader.
Het album is te beluisteren en te koop via Bandcamp:
