Diverse locaties, Den Haag –  30 maart 2019

Deze editie, de negende van Rewire, is vrijwel volledig uitverkocht. Dat heeft wat nadelen, want niet alle zalen zijn berekend op veel mensen en bij te laat komen, volgt dus nogal eens een nee. Maar het heeft ook een paar grote voordelen. De kans op volgend jaar weer een festival wordt er alleen maar groter door en het laat zien dat de aandacht voor experimentele muziek groter is dan menig één denkt. De zaterdag van het Rewire Festival 2019 blijkt een aaneenschakeling van bijzondere sterke concerten, blijkbaar een gelukkige keuze gemaakt uit het overvolle aanbod.

Eén van de hoogtepunten van het festival treffen we al direct in de middag: het optreden van Anat Spiegel. Op dit festival presenteert ze een nieuw werk getiteld ‘Temporary Palaces: The Incomplete Songbook of Robert Montgomery‘, waarvoor Spiegel een aantal gedichten van deze Britse poëet op muziek zette. Ze begeleidt zichzelf met een Indiaas harmonium of een gitaar en heeft voor dit concert Bart de vrees bereid gevonden om ondersteuning te bieden middels elektronica. Er valt muzikaal veel te genieten, bijvoorbeeld in ‘All the Songs’ waarin Spiegels gitaarspel prachtig samenvalt met de elektronica van De Vrees en in ‘The Flood’ waarin De Vrees met brushes ritmisch een plastic zak bewerkt. Maar de grootste kracht van Spiegel zit in haar overrompelende zang, doortrokken van dramatiek en melancholiek. Daarbij schuwt ze het effect geenszins, wat het geheel vaak meer het karakter geeft van een theatertekst dan van een lied. Kippenvel bezorgt dit optreden ons. Aansluitend weet Zeno van den Broek indruk te maken met zijn nieuwe stuk ‘Breach’, dat volgende maand wordt uitgebracht door Moving Furniture Records. Van den Broek liet zich voor dit stuk inspireren door de energie die vrij komt tussen groepen mensen in extreme situaties. Hier, in dit audiovisuele werk zijn dat de beelden en geluiden van de beruchte G8 en G20 demonstraties. We horen de massa direct al aan het begin middels opnames die Van den Broek in zijn stuk verwerkt en we zien het terug in de beelden die hij gebruikt en zodanig bewerkt, onder andere middels het werken met rasters waardoor Van den Broek zijn achtergrond als architect verraadt, dat de oorsprong niet meer herkenbaar is. Maar we horen de spanning ook in zijn muziek. De Engelse taal drukt dit zo mooi uit met de term ‘haunting’. Van den Broek grijpt je bij de strot met deze industriële, bijna agressieve geluidsculptuur waarin een belangrijke rol is weggelegd voor een breed scala aan gebroken ritmes.

We vervolgen onze reis met prachtige muzikale optredens van Eli Keszler, die vorig jaar met ‘Stadium’ de top tien haalde in de jaarlijst van Wire Magazine en aansluitend van YEK. Lees: Mohammad Reza Mortazavi en Burnt Friedman. Keszler is een drummer die grossiert in sterk verdichte ritmische patronen. Maar op ‘Stadium’ doet hij meer. Hij stuurt tevens middels zijn drumkit de elektronica aan, waardoor er een organisch en prachtig op elkaar afgestemd geheel ontstaat. Datzelfde realiseert YEK. Iraniër Mortazavi is een virtuoos op de vaastrommel, waar hij subtiele ritmes aan ontleend, terwijl Friedman, één van de iconen binnen de elektronische muziek hem al even subtiel aanvult. Muziek als een geknoopt tapijt uit Mortazavi’s geboorteland is wat we hier krijgen, met in elkaar verweven ritmische patronen, klinkend als een tribaal ritueel.

Het optreden van Angel Bat Dawid snijdt door merg en been. Samen met de uit zes man tellende Brotherhood creëert deze zwarte dame uit Chicago een volstrekt eigen muzikaal universum. “Are your ready for the mission” vraagt ze het publiek in de overvolle zaal van het Koorenhuis, als opmaat voor een serie stukken die ze nog maar zeer recent uitbracht onder de titel ‘The Oracle’. Een rake klap deelt ze uit met ‘What shall I tell my children who are black’, naar een gedicht van de eveneens uit Chicago afkomstige zwarte dichteres Margaret Burroughs. In die titel zit de schrijnende pijn reeds verborgen, iets wat nog aanzienlijke versterkt wordt door de wijze waarop dit stuk wordt gebracht. Dawid schreeuwt het letterlijk uit en haar bandleden trakteren ons op een mix van stomende jazz, elektrificerende funk en oeverloze vrije improvisatie vol verontrustende dissonanten in de beste Chicago traditie. Maar er is meer. Vocalisten Julian Otis en Victor Le brengen de erfenis van Frank Zappa in herinnering en dan met name de Zappa van de jaren ’70, waarin muziek, theater en cabaret hand in hand gingen. Het is die luchtigheid die de pijn dragelijker maakt en tegelijkertijd verdiept. Gelukkig is Dawid niet pessimistisch. “We are all glowing stars, shining brightly” is haar boodschap aan het voltallige publiek, na eerst nog een lans gebroken te hebben voor haar eigen kleur: “I see the sun, the rainbow and beauty, black beauty, the African Look”. In het licht van dit optreden kunnen we het alleen maar met haar eens zijn. Dit is black beauty ten top.

Velen keken uit naar het optreden van Low. ‘Double Negative’ maakte vorig jaar alom indruk en bereikte eveneens de hoogste regionen van het eerder genoemde Wire Magazine jaarlijstje. De poëtische teksten, de subtiele zang van Mimi Parker, maar bovenal de gruizige, overdonderende noise drones laten een diepe indruk na. En ja, dan is de grote zaal van het Paard dus volledig afgeladen met opvallend trouw luisterende fans. En wonder oh wonder, het geluid is prima, in tegenstelling tot vrijdag. Het kan dus wel denk je dan. De kracht bij Low zit in die repetitieve, slepende nummers die je als luisteraar meevoeren naar een andere wereld.

En dan treffen we, het is inmiddels reeds nacht, William Basinski en Lawrence English in de Lutherse kerk. Beiden behoeven voor de kenners van ambient al lang geen toelichting meer en dit concert maakt weer duidelijk hoe terecht die wereldwijde reputatie is. Een schitterend caleidoscopisch klanklandschap leggen de twee hier neer, zoals ook uitgeracht onder de titel ‘Selva Oscura’. Boeiend van begin tot eind in al zijn subtiliteit. En het is nagenoeg stil in de overvolle kerk, op die twee omvallende flesjes na dan en dat terwijl Basinski het publiek vooraf nog dringend vermaande. Maar ja, die flesjes staan ook overal.

Beluister en koop hier via Bandcamp ‘Stadium’ van Eli Keszler:

En hier ‘The Oracle’ van Angel Bat Dawid:

En hier ‘Double Negative’ van Low: