Op ‘Clouded Yellow’ een recent album van de uit New York afkomstige componist Michael Gordon, verschenen bij Cantaloupe Music, zijn de stukken verzameld die Gordon schreef voor het fameuze Kronos Quartet. Het oudste stuk, ‘Potassium’ dateert uit 2001, de meest recente stukken, ‘Exalted’ en het titelstuk ‘Clouded Yellow’ dateren uit 2010.
‘Potassium’ schreef Gordon voor het vijfentwintigjarig jubileum van het Kronos, het ging in première op 16 maart 2001 in San Francisco, de standplaats van het kwartet. “I remember working on ‘Potassium’ and feeling like it was a weighty thing to do” zegt Gordon achteraf. Niet alleen vanwege het feit dat hij het Kronos Quartet hoog heeft zitten, maar tevens vanwege het feit dat deze bezetting voor hem nieuw was. Potassium kennen wij beter onder de naam kalium, een stof die zorgt voor een normale bloeddruk en die in veel voedingsmiddelen zit. Dit is belangrijke informatie voor dit stuk, want ook hier zijn de strijkers continue op zoek naar iets van een evenwicht. Bijzonder zijn de glissandi die Gordon hier hanteert, waardoor de klank continue van laag naar hoog meandert. in het eerste deel gaat dat in een vrij laag tempo, voorzien van distorsie, het heeft hier iets machinaal, in het tweede deel ligt het tempo hoger, klinkt het geheel energieker.
‘The Sad Park’ schreef Gordon naar aanleiding van de tragedie van 11 september 2001. Gordon woont vlakbij de plek des onheils en “the plane literally flew over our heads”, zegt hij. Nu wil het toeval dat een lerares van Gordon’s zoontje bandopnames had gemaakt van de gesprekken met de kinderen na de ramp. Bandopnames die Gordon als basis voor zijn compositie gebruikte. De woorden zijn niet te verstaan, het gaat Gordon duidelijk om de klank, spookachtig in het eerste deel en perfect passend bij de ritmische frases van het kwartet, verwarrend en huilend klinkend in het tweede deel – met aan het einde de schokkende door een kind uitgesproken zin: “there was a big boom and then there was teeny fiery coming out.” In het derde deel bouwen de strijkers een beklemmend ritmisch patroon dat wordt afgewisseld met noise, passend bij het instorten van de torens. Het vierde deel is jagend, beklemmend. Als ondertitel kreeg dit deel ‘and all the persons that were in the airplane died’ mee, het is te horen.
Het titelstuk ‘Clouded Yellow’, klinkt als een fladderende vlinder – de titel verwijst niet voor niets naar een vlindersoort. Ook hier spelen de strijkers met de klank en laten deze fijnzinnig verglijden. Een week na de voltooiing van dit stuk, in oktober 2010, overleed de vader van Gordon. ‘Exalted’ dat mede hieruit ontstond is dan ook een geheel ander stuk dan ‘Clouded Yellow’. Het Kronos Quartet werkt hier samen met het Young People’s Chorus of New York dat een regel zingt uit het Joodse Kaddish: “Yisgadal v’yiskadash sh’may rabah”, ofwel “Moge zijn grote naam bejubeld en geheiligd worden”. Het is een sterk en coherent werk geworden dat een enorme urgentie uitstraalt. Het refereert volgens Gordon zowel aan zijn overleden vader als aan de slachtoffers van 11 september 2001.
Terecht merkt de componist in het boekje bij de CD op dat het bijzonder is dat deze werken voor het Kronos Quartet zo persoonlijk zijn geworden. Het tekent de band die Gordon met dit kwartet heeft gekregen. Hij vat het prachtig samen: “In a certain sense, it’s funny that we call these things albums, because this is really like a period of my life, almost like a family album.”
Het album is te koop via de bekende kanalen.
