Twee albums bracht het Canadese saxofoonkwartet Quasar Quatuor de Saxophones uit in 2016 bij Actuelcd: ‘Du Souffle’ en ‘De Souffles et de Machines’. Maar bespreken kwam er maar niet van. Eeuwig zonde natuurlijk want twee schijven boordevol schitterende hedendaagse muziek. Maar ja, zo gaat dat soms. Dus nemen we nu revanche en duiken alsnog in het werk van dit boeiende kwartet dat werk van bekende en minder bekende componisten brengt.

Verschil zit er ook tussen de beide albums. ‘De Machines’ in de titel van het tweede album slaat op het gebruik van elektronica ter aanvulling van het kwartet. Beginnen doen we dus maar met  ‘Du Souffle’ en dan met het titelstuk van Philippe Leroux, een Franse componist. Het is een speels stuk dat Leroux baseerde op gedichten van Rainer Maria Rilke, waarin de vier saxofoons op wonderlijke wijze om elkaar heen cirkelen, alsof het vier deelnemers zijn aan een gesprek. ‘Levées’ van de vorig jaar op 85 jarige leeftijd overleden en ook hier bekende Canadese componist Gilles Tremblay is geschreven in opdracht van het kwartet. Het is een zeer expressief stuk in drie delen met een belangrijke rol voor de lage grommende tonen van de baritonsax, die in het eerste deel uit druk gekwetter bijna gekweld omhoog rijzen. Een imposant stuk vol verrassende wendingen. Van Jimmie LeBlanc, een jonge componist, eveneens afkomstig uit Canada, heeft het kwartet ‘Fil Rouge’ opgenomen, oftewel ‘rode draad’. De zeven delen hebben stuk voor stuk het woord ‘Rouge’ in de titel met een toevoeging als ‘vergetelheid rood’ en ‘onschuld rood’. Het zijn miniatuurtjes waarin het kwartet steeds een ander gedaante aanneemt, terwijl de stukken tegelijkertijd met elkaar in verbinding staan, de rode draad.

‘Pulau Duwata’ van de eveneens van oorsprong Canadese componist Claude Vivier stamt uit 1977 en is daarmee het oudste stuk op dit album. We kennen het in de uitvoering voor slagwerk, het werd in opdracht geschreven voor het McGill Percussion Ensemble maar Vivier heeft nooit het instrumentarium voor dit stuk dwingend voorgeschreven zodat het nu dus klinkt in een versie voor saxofoonkwartet. Het stuk ontstond na een reis door Bali die op Vivier diepe indruk maakte en is gebaseerd op het toonstelsel van de Balinese gamelan. Het is een aparte ervaring dit stuk ineens met dit instrumentarium te horen, saxofoons klinkend als slagwerk, werkelijk waar. Het is weer eens wat anders. Het laatste stuk van dit album is van onze eigen Louis Andriessen. ‘Facing Death’ heet het stuk dat hij schreef voor het Kronos Quartet en dat hier dus eveneens klinkt in een bewerking. De vroege bebop en dan met name de muziek van Charlie Parker inspireerde Andriessen bij het schrijven van dit stuk en dat hoor je meteen bij de eerste noten. Dit is geen jazz, maar is er wel heel duidelijk door geïnspireerd. De perfecte afsluiter.

Op het tweede album, ‘De Souffles et de Machines’ horen we, zoals hierboven reeds opgemerkt, naast het saxofoonkwartet ook live elektronica, wat vanzelfsprekend een extra dimensie toevoegt. Bijvoorbeeld in ‘Les Pâleurs de la Lune’ van Pierre Alexandre Tremblay, waarin we minutenlang een elektronisch voortgebrachte sinusgolf horen, naast mysterieus kleppenspel, tot die elektronica aanzwelt tot vervaarlijke proporties. Tremblay liet zich voor dit opdrachtwerk inspireren door de gedichtencyclus ‘Les Fantaisies de Gaspard de la Nuit’ van Aloysius Bertrand en verklankt deze bijzondere cyclus met glans. Pedro Rebelo is schrijver, componist, geluidskunstenaar en uitvoerder en schreef in opdracht van het kwartet ‘Exposure 4.1’ waarin de klanken van de saxofoons en de elektronica een bijzondere, ietwat vervreemdende relatie aangaan.

De eveneens uit Canada afkomstige André Hamel voegde bij ‘Brumes matinales et textures urbaines’ een boeiend bijschrift: “After a night of pleasures and sensual delights, they were forced from their morning languor, showered, dressed, had a cup of coffee, ate and, without saying a word, rushed into the daily whirlwind of human activity.” Beluister het zeer beeldende stuk hieronder en je vindt het er allemaal in terug, inclusief de hectiek aan het eind. Tot slot vinden we het intrigerende tweeluik ‘Outer Planes – Predator Drone MQ-1’ van Wolf Edwards.  Met het tweede deel geeft Edwards een politiek statement af. De genoemde drones worden door de VS gebruikt om terroristen uit te schakelen. Althans dat is de bedoeling want volgens diverse deskundigen gaat het maar liefst in 98% van de gevallen om onschuldige burgers!

Beide albums zijn te beluisteren en te koop via Bandcamp: