Diverse locaties, Den Haag –  6 april 2017

Het Rewire Festival is weer begonnen en ook deze editie belooft weer een bijzondere te worden. Wederom is de organisatie erin geslaagd om een groot deel van de internationale voorhoede van  grensverleggende musici naar Den Haag te halen en wederom betekent dat een sterke focus op elektronica, van de meer klassiek georiënteerde elektro-akoestische componisten tot de vernieuwende dance acts, naast musici en bands die hier tegen aanschurken en zich verder begeven op het pad van de folk, de rock, de soul, de impro, de geïmproviseerde muziek en ga zo nog maar even door.

Nieuw is dat ook Rewire is begonnen met de Artist in Residence formule. Gekozen is hier voor de titel Artist in Focus, voor een musicus die zijn sporen reeds heeft verdiend en Young Artist in Residence, voor u raad het al, iemand die nog redelijk aan het begin van zijn carrière staat. Met Laurie Anderson als Artist in Focus zet het Festival direct hoog in en geeft hiermee tevens een uitstekend visitekaartje af, want als er één kunstenaar is die zich op geen enkele manier beperkingen op legt dan is het mevrouw Anderson wel. Muziek is slechts één van de kunstvormen waar zij zich mee bezig houdt en dat vrijwel altijd in mengvorm met andere kunstuitingen. We komen er nog op terug.

Componist en beeldend kunstenaar Tristan Perich is de Young Artist in Residence. Bijzonder aan deze keuze is dat Perich niet bepaald een beginneling is. Deze uit New York afkomstige componist timmert al bijna 20 jaar aan de weg en is met name bekend geworden door zijn ‘1-Bit Symphony’, een soort van modern speeldoosje bestaand uit een elektronisch circuit dat je activeert door er een hoofdtelefoon op aan te sluiten. Perich, zo vertelt hij in een lezing over zijn werk is gefascineerd door de wisselwerking tussen akoestische, tastbare instrumenten, hij groeide op met de piano en de ongrijpbare elektronische klanken. Het uit zich in veel van zijn composities die geschreven zijn voor akoestische instrumenten en elektronica, waarbij de elektronica altijd klinkt via vrij in de ruimte opgehangen conussen van speakers, als een soort moderne gongs. Een andere tegenstelling die hij onderzoek is die tussen orde en toeval. in zijn visuele kunst waarvoor hij een tekenmachine gebruikt en in zijn muziek. De elektronica ligt volledig vast, de partituur voor de musici weliswaar ook, maar toch, geen twee uitvoeringen zijn gelijk en dan zijn er nog de omstandigheden, bijvoorbeeld de ruimte waarin het stuk klinkt. ‘Active Field’ bijvoorbeeld wordt hier uitgevoerd door het strijkersensemble van het Koninklijk Conservatorium in de enorme hal van de Elektriciteitsfabriek wat vanzelfsprekend een andere dimensie toevoegt. De muziek van Perich balanceert eveneens tussen die diverse werelden. De elektronica dient soms ter ondersteuning van de strijkersklanken, maar gedurende meerdere momenten klinkt die elektronica ook alleen. Qua stijl is Perich evenmin vast te pinnen. Er zitten invloeden van minimal music, trance, folk en popmuziek in zijn composities, verweven tot een zeer herkenbare eigen stijl waarin ritme en repetitieve patronen een grote rol spelen.

Het uit Slovenië afkomstige Širom bewandelt een geheel andere weg. Elektronica ontbreekt bij dit trio volledig. Op een Perzisch tapijt staat daarentegen een halve muziekwinkel uitgestald, voor een deel met instrumenten die je in onze westerse muziekcultuur niet vindt. De drie musici putten naar believen uit deze collectie voor hun sterk op folk gebaseerde muziek waarin ritmische, repetitieve patronen eveneens een belangrijke rol in spelen. De musici wisselen daarbij echter met grote regelmaat van koers en instrument waardoor de opgebouwde cadans nooit echt lang aanhoudt. Het is hun kracht en zwakte tegelijk. Afwisseling genoeg, maar soms zou je willen dat ze een patroon wat langer vasthouden. De set van Waclaw Zimpel en Jakub Ziolek, optredend onder Zimpel/Ziolek is wat dat betreft evenwichtiger. Zimpel was vorig jaar reeds van de partij, toen solo en nu dus met gitarist, zanger en elektronicaproducer Ziolek. De muziek van het duo is melodieuzer dan we van Zimpel gewend zijn en kent eveneens de nodige folkinvloeden. Wederom opvallend is Zimpel’s lyrische, innemende spel op de basklarinet. Zeer de moeite waard is ook de set van violiste Mia Zabelka, gitarist James Plotkin en Benjamin Finger achter de elektronica. Deels een gelegenheidsensemble omdat Plotkin de Noorse gitarist John Hegre vervangt. Het mag de pret geenszins drukken. De drie creëren een serie prachtige klanklandschappen met laaghangende nevelbanken, duistere bossen, eindeloze vlaktes en spookachtige ruïnes.

De nacht brengt andere klanken en Rewire geeft dit jaar ruim baan aan een generatie jonge vrouwen rondom het uit Brooklyn afkomstige Discwoman. Dit door Frankie Decaiza Hutchinson, Emma Burgess-Olson en Christine McCharen-Tran in 2014 opgerichte collectief heeft als missie het promoten van vrouwen in de alternatieve dance en dat is geenszins een overbodige luxe. De vrouwen hier aanwezig laten horen dat hen negeren ronduit dom is. Deena Abdelwahed mengt haar Tunesische roots, carrière in de jazz en de moderne elektronica op grootse wijze aaneen tot Arabisch getinte grooves, vaak voorzien van een loodzware baslijn en voegt daar haar aanstekelijke, passievolle zang aan toe. En dan Ziúr. Aangezien haar debuutalbum ‘U Feel Anything?’ nog maar net uit is, verwacht je een set waarin op zijn minst die sfeer is terug te horen. Maar nee, geenszins, of er iemand anders staat. En ze is bovendien op geen enkele manier bereid het publiek te behagen. Begint dus met een kwartier ongepolijste noise aangevuld met stemsamples en speelt zo de zaal half leeg en verder komt er van dansen ook niet veel. Een goed opgezet ritmisch patroon ondergraaft ze aansluitend met het grootste gemak. Maar wat een inventiviteit horen we hier. Een hoogtepunt is daarbij hoe ze Lorde’s ‘Royals’ door de wasstraat haalt. Lorde’s stem vervormt tot een hoog kinderstemmetje, de melodie duidelijk herkenbaar maar volledig door de mangel gehaald, een fascinerende dame. Maar dan is het inmiddels 03:00 uur en trekt uw recensent het even niet meer. Jammer want Volvox en Umfang, het alias van mede oprichtster van Discman Burgess-Olson, zullen ongetwijfeld eveneens spraakmakend zijn geweest.

Bekijk hier de film ‘Tristan Perich : Mind the Machine’ van Russell Oliver over het werk van Tristan Perich:

Beluister hier muziek van Širom :

Beluister hier het gelijknamige album van Zimpel/Ziolek: