TivoliVredenburg, Utrecht – 9 september 2015 – 12:30 uur

Aan het Utrecht String Quartet de eer om het laatste stuk van één voor de Award genomineerde componisten te brengen: Sky Macklay’s ‘Many Many Cadences’. En laten we dan maar direct stellen dat dit één van de beste stukken is die we dit festival hoorde. Het strijkkwartet combineert het met het vrij onbekende eerste strijkkwartet van de Russische componist Alexander Mosolov, daterend uit 1926 en twee stukken voor strijkkwartet en Theremin.

Macklay laat in haar stuk horen duidelijk gevoel te hebben voor het strijkkwartet als ensemble en schreef er een zeer sterk stuk voor. Zoals de titel, ‘Many Many Cadences’ aangeeft, bestaat het stuk uit een eindeloze reeks candenzen, normaal gesproken een harmonische beweging die vaak als een afsluiting van een stuk geldt. Hier dus niet, het tekent Macklay, die wel vaker dit soort humoristische dingen verzint. Het geeft het begin van het stuk echter een zeer energieke, bijna gejaagde uitstraling. Het kwartet, dat het stuk fenomenaal speelt, klinkt hier als een wervelwind. Maar dit is tevens een zeer complex stuk met een grote mate van zeggingskracht waarin Macklay haar kwaliteiten als componist optimaal laat gelden. Een ander deel van het stuk bestaat uit trage gilssandi waarin de energie op een andere wijze tot uiting komt: verstild, samengebald.

Het eerste strijkkwartet van Alexander Mosolov uit 1926 ging op 20 februari 1927 in première. Mosolov was toen net afgestudeerd. Het stuk werd met gemengde gevoelens ontvangen, wat als we de muziek die in Mosolov’s tijd gewaardeerd werd, wel te begrijpen is. Mosolov is een typisch kind van de nieuwe tijd en in dit strijkkwartet waait de geest rond van het Russische futurisme en de technologische vooruitgang. Het is expressief, kent een zekere dramatiek en een element van wat we voor het gemak maar Russische melancholiek noemen. Bijzonder zijn ook de twee stukken voor strijkkwartet en Theremin, waarbij het kwartet hier versterking krijgt van Thorwald Jørgensen. Van de Amerikaanse Dalit Hadass Warshaw horen we ‘Transformation’ en van de Canadese componist Simon Bertrand ‘L’homme invisible’.  Warshaw bespeelt zelf de Theremin en nam het stuk in 2007 op met het Momenta Quartet. De plaats waar Warshaw het stuk schreef, het Virgina Center for the Creative Arts in San Angelo, zit in haar stuk. “De weelderige en gouden lente in San Angelo boezemde een gevoel van rust en stilte in en verleende een bucolisch gouden sfeer aan de muziek die ik daar schreef.” In dit lyrische stuk weet ze dan ook het dromerige, landerige gevoel van een zomerdag over te brengen vol kleuren en zonlicht. Bertrand is een componist die zich ophoudt op het snijvlak van diverse muzikale stijlen. Hij studeerde saxofoon en kwam zowel met jazz als klassiek in aanraking. In zijn hedendaagse werk is deze eclectische werkwijze volop zichtbaar en in dit stuk, ‘L’homme invisible’ balanceert hij dan ook op boeiende wijze tussen deze verschillende muzikale werelden.