Het in Brussel gevestigde Musiques & Recherches richt zich op de verspreiding van het zogenoemde Acousmonium. Dit geluidssysteem stamt uit 1974 en is ontworpen door componist Francois Bayle. Het bestaat uit 80 luidsprekers in alle soorten en maten die dwars door de ruimte staan opgesteld. Als luisteraar zit je dus middenin de muziek. De stichting onder leiding van componiste Annette Vande Gorne organiseert onder andere een tweejaarlijkse Biënnale waarvan vorig jaar de negende editie plaatsvond. Traditiegetrouw verschijnt naderhand een dubbel CD met de composities die de finale haalden en waarvan een deel in de prijzen viel.
Tijdens het FAQ Festival in 2016 hadden we het genoegen om de werking van deze opstelling live mee te maken, een bijzondere ervaring die we vanzelfsprekend bij het beluisteren van deze CD, via twee weliswaar goede luidspreker, moeten missen. Wat blijft is de muziek die op zichzelf eveneens de moeite meer dan waard is en de wijze van opnemen waardoor de ruimtelijke opstelling zeer zeker een plaats krijgt.
Voor de editie van 2016 werden 109 nieuwe stukken ingezonden waarvan een aantal de finale haalden, daarnaast ontvingen een aantal componisten bijzondere vermeldingen. De hoofdprijs ging uiteindelijk naar Mirtu Escalona-Mijares met zijn stuk ‘L’ermitage au toit de chaume’. Deze uit Venezuela afkomstige, maar in Frankrijk woonachtige componist brengt met dit stuk een eerbetoon aan de Japanse boeddhistische monnik Ryokan, die leefde van 1758 tot 1831 en zijn poëzie. ‘L’ermitage au toit de chaume’ is dan ook een zeer fijnzinnig stuk, opgetrokken uit lange, ijle lijnen. Opvallend in dit stuk is de volstrekt natuurlijk wijze waarop Escalona-Mijares elektronica inzet. ‘Odissea’ van de Franse componist Enrico Fiocco kreeg van de jury een eervolle vermelding. Zijn stuk gaat, zoals de titel reeds aangeeft over reizen. Het stuk is dan ook te verdelen in een aantal etappes, ieder met hun eigen sfeer. Soms rustig, ingetogen, maar soms ook wat heftiger en onrustiger. Daarbij is Fiocco geïnteresserd in de relatie mens – machine en ook dat vinden we terug in dit stuk middels het werken met artificiële klanken, ruis en computergeluiden.
Twee stukken deelden de publieksprijs. ‘Stuck’ van Rafael Muñoz Gomez dat ook op het FAQ Festival klonk en ‘Ressort Spiral’ van Sophie Delafontaine. Ook zij kwam aan bod tijdens het FAQ Festival, maar met ‘Respire marche pars va-t-en (Breath, walk, leave, run)’ . Muñoz Gomez heeft een achtergrond als techno dj voor hij naar het conservatorium toog. We horen het terug, niet in de beat, want dat heeft dit stuk niet, maar wel in de gelaagde opbouw. En ja, het vastzitten dat de titel suggereert zit er eveneens in. Of zoals hij het zelf zegt: “Be stuck. Try. Try. Be stuck again. Search. Continue being stuck. Find. Oh, no, still stuck. Finally, compose with a tense mind, a stuck music.” Dat het dan fragmentarisch klinkt, is niet meer dan logisch. De uit Zwitserland afkomstige Delafontaine buigt zich in ‘Ressort Spiral’ over het beroep van haar grootvader: horlogemaker. We horen het tikken, het opwinden in dit verstilde stuk waarin iedere nuance ertoe doet, zoals ons ook reeds was opgevallen in ‘s-Hertogenbosch.
Métamorphoses 2016 is te beluisteren en te koop via Bandcamp:
