Bimhuis, Amsterdam – 2 juni 2017

MAZE is zonder meer één van de meest bijzondere ensembles binnen het Nederlandse speelveld. Niet alleen hebben alle leden van deze zeskoppige groep hun eigen succesvolle (solo) carrières, waarbij het een wonder is dat ze überhaupt tijd vinden om samen te spelen, ze onderscheiden zich ook nog eens door het nadrukkelijk opzoeken van de grenzen van de hedendaagse gecomponeerde muziek. De vier stukken die vanavond in het Bimhuis worden uitgevoerd passen wat dat betreft uitstekend bij wat we van MAZE gewend zijn.
De Deense geluidskunstenaar Jacob Kirkegaard maakte 20 jaar na de ramp in Tsjernobyl opnames in vier lege ruimtes en noemde het heel toepasselijk ‘4 Rooms’. MAZE maakte onlangs van dit stuk een akoestische versie, onder de naam ‘CHURCH’. Met behulp van een metalen plaat, bewerkt met een strijkstok (Yannis Kyriakides), bekkens (Reinier van Houdt), de contrabas (Dario Calderone), de elektrische gitaar (Wiek Hijmans) en de basklarinet (Gareth Davis) creëert het ensemble een bedwelmende geluidswereld vol subtiele nuances. Het  tweede stuk betreft een première van het zesde lid van MAZE, fluitiste, elektronica pionier en componiste Anne La Berge. ‘Assail’ heet het stuk, of in het Nederlands ‘aanranden’. Het is het enige stuk in het programma dat een duidelijk verhaal in zich heeft. In de vorm van een poëtische tekst die door La Berge wordt voorgelezen en die verhaalt van een jonge vrouw van 21 die wordt aangerand. Het stuk gaat echter niet zo zeer over de gebeurtenis als wel over de manier waarop het slachtoffer de gebeurtenis verwerkt en over de gevoelens die daarbij horen, gesymboliseerd door zes tablets die regelmatig naar het publiek worden gedraaid en waarop we de handen van de muzikanten zien in wisselende samenstellingen gevolgd door worden als: ‘rage’, ‘fear’, ‘disgust’ en ‘shame’. Die emoties worden vervolgens verklankt door de vijf overige musici van MAZE. En dat gebeurt op meesterlijke wijze. Zelfs als je niets begrijpt van de woorden die La Berge voorleest, besef je dat hier iets aan de hand is. Zelden frustratie en pijn zo alarmerend verklankt horen worden.

Een tweede première betreft het speciaal voor MAZE geschreven ‘Instrumental Phantoms // 20’ van Barbara Ellison. Het stuk bestaat uit verschillende zeer korte repeterende motiefjes die op een zeer krachtige wijze worden gespeeld. En heel apart, op piano, contrabas en gitaar. Terwijl dit in alles een stuk is voor slagwerk. Op alle drie de instrumenten wordt dan ook flink gehamerd. Dat levert, samen met de elektrische versterking, een aantal bijzonder heftige en verontrustende momenten op.

Voor alle stukken die MAZE speelt, geldt dat er geen uitgeschreven partituur in de traditionele vorm aan de stukken ten grondslag ligt. De stukken geven dan ook vaak de musici tot op zekere hoogte de vrijheid om variatie aan te brengen. Een vorm van improvisatie, maar dan minder ver dan in wat we de geïmproviseerde muziek zijn gaan noemen. Maar dat de musici die MAZE vormen ook allemaal actief zijn binnen de geïmproviseerde muziek is zeker geen toeval. Die vrijheid is leuk maar maakt het samen musiceren en niet altijd gemakkelijker op. Je ziet dat goed terug in het stuk dat de uit New York afkomstige celliste Okkyung Lee voor MAZE ontwikkelde en dat ze hier met het ensemble opvoert. Een bijzonder stuk dat rustig begint, met de klanken van de fluit en de basklarinet maar dat zich gaandeweg ontwikkelt tot een pretpark van geluiden, soms heeft het overigens meer weg van een dierentuin. Maar bijzonder is het gebruik dat Lee maakt van stiltes die volgen op zeer korte en zeer gerichte geluidserupties. Super geconcentreerd zijn alle ogen gericht op Lee die aanwijzingen geeft. Aan het eind ligt er weer die hoofdrol voor La Berge en Davis. Die nu langzaam van het podium aflopen waardoor hun geluid zich door de ruimte verplaatst. Dan herhaalt Lee het geluid-stilte ritueel nog één keer, met pure ruis die Kyriakides uit zijn analoge synthesizer haalt. Een slotakkoord over de grenzen van de muziek heen.

De muziek van MAZE verschijnt op Unsounds. De meest recente release is een LP met het stuk ‘RAW’ van Anne La Berge.