Willem Twee Concertzaal, ‘s-Hertogenbosch – 7 april 2017
Het blijft een uitdaging. Hoe presenteer je live elektronica op een boeiende manier aan publiek. Een producer achter een laptop levert immers niet bepaald spannende momenten. Ook hier op de tweede avond van het jaarlijkse FAQ Festival speelt het en de drie artiesten, alle drie met een andere vorm van synthesizer, hebben er mee te maken. En Peter Zinvovieff, Suzanne Ciani en Matthew Bourne vinden er alle drie een andere oplossing voor.
Peter Zinovieff is in eerste instantie componist, zoveel werd ook wel duidelijk uit het interview dat hij op de laatste editie van het Rewire Festival had met Robert Barry van The Wire over zijn carrière en de bijzondere rol die hij heeft gespeeld in de ontwikkeling van de elektronische muziek vanaf de jaren ’60. Samen met zijn eigen bedrijf EMS ontwikkelde hij de VCS3 om de muziek te kunnen maken die hij in gedachten had. Deze vroege synthesizer zou echter ook een grote groep andere musici beïnvloeden. Geluiden uit dit apparaat zitten inmiddels in Zinovieff’s laptop en hier, bij de uitvoering van ‘RFG’ vermengt hij de geluiden met de cello van Lucy Railton, direct het probleem dat we hierboven schetsen over de presentatie omzeilend. De titel ‘RFG’ ontleende Zinovieff overigens aan de zogenaamde Rowntrees Fruit Gums, snoepjes die in mooi gekleurde verpakkingen zitten. Net als de snoepjes bij elkaar horen zo horen de korte stukjes waar ‘RFG’ uit bestaat bij elkaar. De duistere, vaak industrieel aandoende geluiden die Zinovieff uit zijn laptop tovert kleuren goed bij Railton’s cello. De klanken van de cello worden live ten gehore gebracht, maar even goed ter plekke door Zinovieff als samples verwerkt. Op enig moment lijkt het, door het quadrofonisch opstellen van de luidsprekers alsof er vier cellisten hun instrument laten kraken en krassen. Want ja, Railton is het type cellist dat ervan houdt om haar cello op onorthodoxe wijze te bespelen. Samen met Zinovieff’s geluiden levert het menig onheilspellend moment.
Suzanne Ciani staat er met haar Buchla 200 E, de hedendaagse versie van de oer Buchla, alleen voor. Het presentatie probleem lost zij op door een camera te zetten op dit apparaat met al zijn knopjes, schuifjes en wirwar aan snoertjes en de verrichtingen te projecteren op een groot scherm. We zien Ciani dus aan het werk. En dat blijkt allerminst saai, ze is er duidelijk druk mee. Ciani is overigens al sinds hlaf jaren ’70 actief op het apparaat, maar timmerde de afgelopen jaren niet meer zo heel erg actief aan de weg. Tot in 2016 ‘Sunergy’ verscheen, een samenwerking met Kaitlyn Aurelia Smith, wat haar werk weer op de kaart zette. Hier speelt ze een aantrekkelijke set waarin alle aspecten van de Buchla uitgebreid aan bod komen. Het ene moment tovert ze golven geluid uit haar instrument, golven weerkaatsend door de ruimte. Het volgende moment krijgt een ritmische puls de overhand, als een hartslag die ons meevoert.
Matthew Bourne lost het probleem van de presentatie op een geheel andere manier op. Een manier waarmee hij tevens het muzikale avontuur dat hij met de luisteraar aangaat behoorlijk schaadt. Hij kiest er namelijk voor om tijdens het concert, op een kussentje gezeten achter zijn Moog Memory en Mini Moog, beiden voorzien van een klavier, eindeloos te gaan zitten kletsen. Vaak dwars door zijn eigen composities heen. Hiermee zijn eigen zorgvuldig opgebouwde spanningsbogen om zeep helpend. Want zijn muziek mag er zijn. Beluister het begin vorig jaar uitgekomen ‘Moogmemory’ en u weet waar ik het over heb. Bourne strooit hier met zorgvuldig uitgedachte geluiden die over het algemeen voorzien zijn van een warme klank en vooral sfeerverhogend werken, de dissonanten zijn spaarzaam maar effectief, de spanning verhogend. Helaas weet hij dat in zijn concert niet echt over te brengen. Een gemiste kans.
Bekijk hier een documentaire over het werk van Peter Zinovieff:
