‘The Miraculous’, van de Zweedse Anna von Hausswolff, is een in alle opzichten overweldigend album. Donker, mystiek en soms zwaar en angstaanjagend als een grimmig sprookje.
Het ontstaan van dit album is een mooi verhaal en geeft inzicht in het fenomeen inspiratie. Het proces zal voor veel kunstenaars herkenbaar zijn.
Allereerst zijn daar de jeugdherinneringen. Anna’s ouders vertelden haar vaak verhalen over een plek in Zweden, waar precies wil ze niet zeggen, en de geschiedenis die hiermee verbonden is. De folktraditie, maar ook over de perioden vol geweld waarbij in een ver verleden duizenden mensen omkwamen. Von Hausswolff moest daar weer aan denken toen ze in 2013 werd gevraagd om een orgelconcert te geven in de Lincoln Cathedral in de Engelse Midlands. Kort daarvoor had ze ‘Källen’ gelezen, een roman van de Zweedse schrijver Walter Ljungquist, dat haar inspireerde tot dit orgelconcert maar ook tot ‘The Miracolous’.
En op dit album vinden we dan ook een orgel terug en niet zo maar één. Von Hauswolff toog naar Piteå in Noord Zweden waar een modern orgel staat met 9.000(!) pijpen, gebouwd door Gerard Woehl. Bijzonder aan dit orgel is verder dat het tevens een klokkenspel, vibrafoon, celeste en percussie bevat en dat een deel van de pijpen half onder water staat wat een speciaal effect aan de muziek geeft.
Met opener ‘Discovery’ pakken Von Hausswolff en haar mede muzikanten het direct grondig aan. Zware bassen dreunen, een duistere drone klinkt en een stuwende melodie sleurt ons luisteraars het verhaal in. En dan treedt een bijna sinistere rust in, waarin we louter langgerekte flarden muziek horen, als nevelslierten. Tot een melodie, gespeeld op synthesizer, klinkt die aangevuld wordt met ritmisch slagwerk van Ulrik Ording, waarna we Von Hausswolff’s hoge, wat ijle stem horen, die qua reikwijdte en klankkleur wel wat weg heeft van de stem van Kate Bush.
Nieuw voor Von Hausswolff is dat een aantal nummers eerst een aantal keren tijdens live optredens is gespeeld voordat in de studio de versie die we op dit album horen werd opgenomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het hoogtepunt op ‘The Miraculous’, getiteld: ‘Come wander with Me / Deliverance’. Von Hausswolff zegt zelf over deze manier van werken: “Every time we played it, it grew bigger and bigger. The lyrics and the feeling of the song seduced me into this mystical yet romantic landscape. It deals with the idealisation of a world that you yearn to know, and the fear and frustration that one might never be able to fully exploit that place due to physical and emotional limitations. It’s about longing and dreaming, while facing the reality of obligations and doubt.” Dit lange, epische stuk van bijna elf minuten start met een grootse orgelpartij, waarna Von Hauswolff’s stem klinkt, bijna engelachtig, zwevend boven de drone. Waarna het stuk aan kracht wint en de muziek in een majestueuze passage doet denken aan die Godspeed You! Black Emperor en Swans.
‘En ensam vandrare’ en ‘An Oath’ zijn oases van rust op dit album, met prachtige melodramatische orgelpartijen en een stuwende en verhalende ritmische structuur. En dan het titelnummer ‘The Miraculous’. We horen een bijna irritante drone en een geluid dat nog het meest wegheeft van de dreunende voetstappen van een reus. Ronduit huiveringwekkend en onheilspellend maar dan slaat de sfeer om. Von Hausswolff’s rustgevende stem en dito muzikale kleuring lijken de donkere tonen weg te drukken. Alsof de zon doorbreekt in een zware, donkere onweerslucht.
Wellicht is dit wel het belangrijkste kenmerk van dit bijzondere album. De tegenstelling tussen licht en duisternis, tussen schoonheid en horror. Tegenstellingen. Een belangrijke inspiratie voor Von Hausswolff, buiten de eerst genoemden, was ook nog ‘Come and see’, een film van regisseur Elem Klimov over de Nazi bezetting van Rusland, waarin eveneens die tegenstellingen tot uiting komen. Von Hausswolff over die film: “Nature is so beautifully and mysteriously portrayed in it and makes such an extreme contrast to the dark story of that place. I’ve been thinking about it a lot, and wonder how history has changed and twisted our perception of that gorgeous countryside. One could probably never visit and see only nature. There’d be layers and layers of images and words from the war.”
Het album is te beluisteren en te koop via Bandcamp: