Net als veel van zijn collega’s werkt ook Rutger Zuydervelt frequent samen met andere musici. Soms zijn dat musici die net als hij ook met elektronica werken, waarvan het album met Bruno Duplant dat hier onlangs voorbij kwam een mooi voorbeeld is en waarvan er binnenkort nog een paar zullen volgen, maar soms zijn dat ook musici die met akoestische instrumenten werken. Vandaag in dat kader aandacht voor het bij Gustaff Records verschenen ‘Eventual’ waarop we Zuydervelt horen met de bassist Gonçalo Almeida, vooral actief binnen de experimentele vrije improvisatie en voor het in eigen beheer verschenen ‘Songs of Coiled Light’, bevattende de gelijknamige compositie van Colin Riley, waarin we Zuydervelt horen met basklarinettist Gareth Davis.
Almeida en Zuydervelt kennen elkaar al een tijdje. Ze spelen samen met de cellistes Lucija Gregov en Nina Hitz in het Hydra Ensemble, dat hier ook al eens voorbij kwam en maakten samen twee EP’s op Almeida’s Cylinder Recordings: ‘Doze Ruinas’ en ‘Jangadas’. De basis van dit ‘Eventual’ ligt bij een vraag voor een soudtrack aan Zuydervelt door regisseur Lex Reitsma, bezig met een documentaire over fotograaf Koos Breukel. Zuydervelt stelde voor om dat samen met Almeida te doen. Reitsma stemde toe en nam met Almeida de nodige improvisaties op. De bedoeling was dat Zuydervelt hier verder op door zou borduren, maar toen de soundtrack klaar was, bleek er nog veel prachtig materiaal ongebruikt. Er ging wat tijd overheen, maar uiteindelijk ontstond dus deze compositie, een geluidssculptuur van ruim een half uur, waarin het vrij duistere geluid van Almeida’s improvisaties op prachtige wijze samenvalt met de al even duistere klankwolken die Zuydervelt uit zijn knoppenkastjes tovert. Bijzonder is die passage zo rond de twintigste minuut, een geluid als de branding.
Of het nu om volledig elektronische muziek gaat of over elektronische muziek in combinatie met akoestische instrumenten, Zuydervelt is eigenlijk altijd aanwezig in een improviserende rol. Als uitvoerder van composities, zoals het geval is in ‘Songs of Coiled Light’ – al biedt Colin Riley de uitvoerders ook de mogelijkheid tot improviseren – hoorde ik hem niet eerder. En hier gaat het echt om een compositie, want Riley zelf horen we op dit album niet als uitvoerend musicus. En ondanks dat het album pas vorig jaar uitkwam, dateert het stuk, gebaseerd op het gedicht ‘When Grandmother Died’ van Michael Rattee al uit 2016, waar het in première ging in Sound Scotland. Stemmen horen we niet in de zes delen waarin dit stuk is geknipt, samen vormen de titels het complete gedicht en dus verklanken de instrumenten de regels. En zo lijkt het alsof we over een grindpad lopen in ‘The wind became an anger I walked into trying to remember her voice’ en heeft de muziek de sfeer van vergetelheid, maar ook, in de bijdrage van Davis, een sfeer van rondzwerven. ‘Intrigued by the possibilities of her own place she had told me her dreams’ gaat het verder en de twee musici creëren mooi dromerige klanken, Davis lage klanken dringen maar met moeite door Zuydervelts klankmist. ‘Of the visible history of the air around us’ krijgt aansluitend vorm in lange lijnen van Davis, min of meer geschaduwd door de bijdrage van Zuydervelt. Een zware, duistere drone geeft vorm aan ‘Of stairways covered with centuries of sleep’, we zinken er in weg. Wat volgt is deze regel: ‘Of birds with songs of coiled light’, dat vorm krijgt in spannend springende klanken. ‘Secrets only I believed’ zijn de laatste woorden, bijzonder ingetogen worden ze verklankt.
Beide albums zijn te beluisteren en te koop via Bandcamp:
