Zeno van den Broek – Relatum / Roland Dahinden – Theatre of the Mind (CD Recensie)

Moving Furniture Records heeft sinds enige tijd de zogenoemde ‘Moving Furniture Contemporary Series’, waarin Sietse van Erve, de eigenaar van dit label, albums uitbrengt met hedendaags gecomponeerde muziek en dan  natuurlijk vaak in combinatie met elektronica. Onlangs verschenen ‘Relatum’ van Zeno van den Broek, met daarop het uit drie delen bestaande ‘MA(N|CHINE)’ en ‘From Voice to Pulse’ en een album met het ruim een uur durende ‘Theatre of the Mind’ van Roland Dahinden, gecomponeerd voor basklarinettist Gareth Davis. In alle composities vinden we de combinatie van akoestische instrumenten met elektronica.

Zo horen we in ‘MA(N|CHINE)’ zowel vier slagwerkers van HIIIT als drie robots percussieve klanken spelen, zich in het eerste deel, ‘System’, uitend in vrij hoge, speelse klanken. Na ruim een minuut wordt dit aangevuld met een duistere pulse. Gaandeweg versnelt Van den Broek het proces en weeft hij percussieve patronen aan elkaar. In het tweede deel, ‘Mimicry’ krijgt die elektronische klank de overhand, als een soort zware, trillende machine klinkt die hier, zo nu en dan onderbroken door die hoge en fragiele percussie. Een deel waarin bijzonder veel spanning en een voorkeur voor duistere klanken doorklinkt, iets wat we al vaker bemerkten bij Van den Broek. In het verdere verloop horen we ook donkerder gekleurd slagwerk dat gaandeweg steeds ritmischer klinkt tot de klanken vrijwel in elkaar schuiven. ‘Sync’, het derde deel, bouwt hier op voort, snelle ritmische patronen worden hier afgewisseld met minder snelle en periodes van rust. Wat echter niet verdwijnt is die donkere drone, die hier in tegenstelling tot de voorgaande twee delen constant klinkt, ten minste, als we hem horen met al dit percussieve geweld. Een bijzondere compositie, waarin elektronica echt het nodige toevoegt aan het slagwerk. In Zeno van den Broeks ‘From Voice to Pulse’ horen we ook percussie, maar nu volledig voortgebracht via door Van den Broek zelf gemaakte machines, in combinatie met de menselijke stem, die van Gagi Petrovic, zelf ook actief in de wereld van de elektronische muziek.

In ‘Theatre of the Mind’ horen we zoals gezegd Davis op basklarinet, aangevuld met Mikuláš Mrva op elektrische bas, terwijl beiden ook de elektronica bedienen. Bijzonder is dat deze compositie een opdrachtwerk was van de Nederlandse stichting Mousai, een organisatie die zich bezig houdt met mentale gezondheid. Op de site van de organisatie staat het volgende over deze compositie: “It uses music and sound as a way of looking at the ever increasing presence of struggles with mental health. Addressing how is has become increasingly pronounced over the last few years. In this work Roland looks at memory and remembering and how memory recreates constantly, creating constantly changing backdrops which can in some cases lead to inspiration while in others can be the cause of confusion and struggle with surroundings”. Met zeventig minuten een vrij lange compositie waarin de diverse achtergronden van Dahinden, zowel binnen de experimentele jazz als hedendaagse gecomponeerde muziek, prachtig tot uiting komen. Davis creëert onnavolgbare patronen op zijn basklarinet, klank vermengend met ademhaling. En ja, die patronen bewegen tussen aan de ene kant rustgevend, contemplatief en aan de andere kant disruptief en verstorend. Mrva horen we tussendoor met onverwachte geluiden. En ook die passen soms heel mooi bij die van Davis, maar heel vaak ook niet, werken ze eerder bevreemdend, of zelfs verstorend. Alles in lijn met de hierboven geuite woorden over deze boeiende compositie.

Beide albums zijn te beluisteren via Bandcamp en daar ook te koop: