De Deense klarinettist John Kruse, onder andere actief als solo klarinettist bij het Royal Danish Orchestra, nam onlangs met het Aalborg Symfoniorkester, onder leiding van Fredrik Burstedt drie klarinetconcerten op voor Orlando Records die nu eens niet tot de canon behoren, maar evengoed het beluisteren meer dan waard zijn. Het ‘Concert voor klarinet en kamerorkest, opus 36’ van de in 1998 overleden Herman D. Koppel; Het ‘Concert voor klarinet en kamerorkest’ van de in 2010 overleden Ole Schmidt en het ‘Kamerconcert voor solo klarinet en klein instrumentaal ensemble, opus 578’ van de in 2000 overleden Niels Viggo Bentzon. Alle drie Deense componisten.

Koppel was Joods, zijn ouders waren begin twintigste eeuw, ongetwijfeld vanwege het virulent antisemitisme vanuit Polen naar Denemarken geëmigreerd, waar Koppel in 1908 werd gebeuren. De bezetting van Denemarken door de Nazi’s zorgde ervoor dat de familie voor een tweede keer niet veilig was en in 1943 emigreerden ze naar Zweden om na de oorlog weer terug te keren. Koppel was volledig autodidact en interesseerde zich in de jaren ’30 niet alleen voor componisten als Igor Stravinsky en Sergej Prokofiev maar ook voor jazz. Iets dat je goed terughoort in dit klarinetconcert uit 1941, bijvoorbeeld in dat bijna swingende ‘Moderato’. Het tweede deel, ‘Andante, quasi Fantasia’ kenmerkt zich aansluitend allereerst door stevig slagwerk, Kruse’s solo inspanningen op spannende wijze begeleidend. Verderop wordt het rustiger en vallen de ingetogen lijnen op, te midden van de strijkers. In het derde deel, het zangerig opgewekte ‘Allegro tranquilo’ horen we zowel de invloed van volksmuziek als die van de jazz. Kruse weer prima raad met deze prachtige partij.

Ook Schmidt heeft een achtergrond in de jazz, maar dan als pianist. Op zijn twintigste ging hij aan de Royal Danish Academy of Music zowel piano als compositie studeren, dat laatste overigens bij Vagn Holmboe, die hier ook al eerder voorbij kwam. Naast als componist is Schmidt zijn leven lang actief geweest als dirigent. Dit klarinetconcert, geschreven voor Kruse, is dan ook een stuk dat zowel aan jazz als hedendaags gecomponeerde muziek refereert. Al hebben we het dan in 2007 wel over een ander type jazz. Direct in het eerste deel, ‘Allegro moderato’ valt het slagwerk op: bongo’s, waar Kruse zich soepel tussendoor beweegt, de muziek doet hier wel wat denken aan die van Leonard Bernstein: ritmisch swingend. En prachtig dat ‘Andante’, waarin de klarinet schittert met een diep doorleefde klank. Tot slot klinkt het ‘Allegretto’, met een wonderschone melodie.

Bentzon was één van de meest bekende componisten van Denemarken, met een indrukwekkend oeuvre op zijn naam, waaronder 23 symfonieën. Het ‘Kamerconcert voor solo klarinet en klein instrumentaal ensemble, opus 578’ componeerde hij weliswaar reeds in 1993, wederom speciaal voor Kruse, maar het stuk ging pas in 2021 in première, met enige aanpassingen door Bentzons zoon Nikolaj, die onder andere als vierde deel een extra ‘Candenza’ toevoegde. Direct al in het ‘Moderato’ horen we dat dit een veel minder uitbundig concert is dan de andere twee. Een constante in het concert, naast de klarinet is het strijkkwartet. In de opeenvolgende delen wordt dit steeds aangevuld met andere instrumenten. Zo is dat in het levendige tweede deel, ‘Allegro’ de ongewone combinatie van tuba, accordeon en gitaar. Zowel het ‘Adagio’ als het door zijn zoon gecomponeerde ‘Candenza’ zijn bijzonder ingetogen, waarbij we in dat laatste deel Kruse natuurlijk volledig solo horen. Tot slot klinkt er een kort, vrolijk springerig ‘Allegro’.