Ondanks dat de Amerikaanse componist Gene Coleman al sinds eind jaren ’80 actief is, had ik nog nooit van hem gehoord. Tot het moment dus dat het door False Walls uitgebrachte ‘Exploratorium’ op mijn pad kwam,met daarop drie composities: Het door The Hemmi Quartet uitgevoerde strijkkkwartet ‘RITORNO’; ‘The Dreamlives Trilogy’ een uit drie delen bestaand werk voor diverse stemmen, ensemble, hier het CumTempora Ensemble en elektronica en het door het Transonic Orchestra, onder leiding van Coleman zelf uitgevoerde orkestwerk ‘Across Time (Transonic Symphony #1).
Centraal in Colemans werk staat het begrip ‘Neuro Music’: “an area of research and creation based on the study and application of models and concepts from Auditory Neuroscience, as a form of musical composition. … The Neuro compositional methods I have developed are modeled on the auditory pathway of the brain … including the three mechanical stages of hearing (outer, middle and inner ear functions), the auditory nerves and the various stages of auditory information processing, ending in the neocortex and so-called frontal networks.” In nauwe relatie hiermee koos hij ook de titel van dit album: “I have a desire to explore new lands in music, I don’t want to travel where most composers go. The possibilities for Neuroscience to deepen our understanding of sound and music, as well as the behaviors of listeners, are extraordinary”. Voor ‘RITORNO’ stond de werking van het oor centraal en de manier waarop onze hersens geluid verwerken. Los van deze informatie klinkt dit stuk inderdaad heel anders dan menig traditioneel strijkkwartet, mede dankzij het talent van deze strijkers. Coleman creëert een wel heel bijzonder klanklandschap met die bijzondere technieken die hij de strijkers hier laat inzetten.
‘The Dreamlive Trilogy’ wortelt in de fascinatie voor het begrip Labyrinth van zowel Coleman als de schrijver Lance Olsen, die Coleman ontmoette in de winter van 2013. Wat uiteindelijk nog eens een opera moet worden, leidde in ieder geval tot dit uit drie delen bestaande werk. Het eerste deel is getiteld ‘Kohklos I’ en is gecomponeerd voor stem, we horen de bas bariton Nicholas Isherwood en elektronica, in handen van Adam Vidiksis. Duistere elektronica en theatrale stemkunst kenmerkt dit eerste deel, waarin Coleman dat beroemde labyrinth op Kreta, daar waar de Minotaures huisde, dicht benadert. Bijzonder is hier ook hoe Isherwood hier schakelt tussen vrij hoge noten en diep laag. In het tweede deel, ‘Kohklos IV’ horen we sopraan Elisa Prosperi, de mezzosopraan Virginia Guidi, het eerder genoemde ensemble en wederom elektronica. Een deel waarin de spanning alleen nog maar verder oploopt: duistere klanknevels, onverwachte klankuitbarstingen en getormenteerde zang. Het derde deel is voor stem, shamisen,een Japans snaarinstrument en elektronica. We horen Sansuzu Tsuruzawa en Toshimaru Nakamura op elektronica. Dit deel laat een ander aspect zien in het werk van Coleman: het gebruik van niet westerse instrumenten en zangtechnieken.
Ook het Transonic Orchestra dat we in ‘Across Time (Transoonic Symphony #1) horen bestaat voor een deel uit voor ons exotische instrumenten als de koto, de sho en deze shamisen. Het verleent een bijzondere dimensie aan Colemans muziek. In dit stuk, waarvoor Coleman elementen van eerder gecomponeerde werken gebruikte komen beide werelden, die van de Neuro Music en van het transculturele op mooie wijze samen: “This new symphonic approach redefines some concepts of diversity, as it’s not about placing people into existing western hierarchies, like orchestras in the USA and Europe. This form of symphonic music goes deep into different cultures, exploring many traditions, sound and media, using a wide range of instruments from different cultures combined with electronic sounds to create a symphonic, Neuro Music experience”. De compositie bestaat uit drie delen, waarin die Neuro Music mooi tot uiting komt: ‘AIR_EAR’, ‘COG_ASA’ en ‘LIM_MEM’. In alle drie de gevallen weet Coleman een ingenieuze, zeer verrassende klankwereld te creëren.
Delen van het album zijn te beluisteren via Bandcamp. Het album is daar ook te koop:
