Via de ene drummer uit New York, Ches Smith, beland ik bij de ander: Tom Rainey. De ideale sideman, internationaal geliefd. Ook in Europa, of wellicht moet ik – als ik naar de vier albums die in de komende twee recensies centraal staan – wel concluderen: vooral in Europa. De van oorsprong Duitse saxofoniste en levenspartner Ingrid Laubrock mag dan inmiddels Amerikaans staatburger zijn, dat geldt niet voor Yannick Peeters en Stefan Schulze van wie hier morgen recente albums aan bod komen. Maar eerst het team Laubrock – Rainey. Op het eind vorig jaar verschenen ‘Mononchromes’ horen we ze in gezelschap van saxofonist Jon Irabagon, harpiste Zeena Parkins, trompettist Nate Wooley en accordeonist Adam Matlock. Met die laatste twee is bovendien iets bijzonders aan de hand: Laubrock nam de muziek van te voren op en bracht het digitaal in tijdens de uiteindelijke opnames. Samen met een aantal ‘Sonambient Sculptures’ van Harry Bertoia. Verder kwam deze maand ‘Brink’ uit waarop we Laubrock en Rainey samen horen.
In de inleiding tot ‘Monochromes’ legt Laubrock uit dat muziek voor haar een manier is om zich emotioneel te uiten, via klank kan ze overbrengen wat haar met woorden niet lukt. Op persoonlijk niveau maar ook op het niveau van de wereldproblematiek: “Times are tumultueus and the world feels like it’s wobbled far off its axis. This record reflects those feelings. But hope, love and beauty exist even in the hardest of hard times, and my own hope is that this music expresses all three.” Welnu, dat doet het, in dit bijzondere stuk van bijna veertig minuten, waaruit overigens ook duidelijk blijkt dat Laubrock zich steeds verder ontwikkelt als componist. De zware en indringende klanknevel aan het begin van deze compositie staat voor mij voor al die wereldwijde onrust, slechts doorbroken door Rainey’s gerichte slagen. Dan horen we ineens Laubrock op sopraansax en Irabagon op sopranino scherp hier doorheen komen. En zo rond de zevende minuut klinken die saxklanken pijnlijk ontregelend, terwijl geleidelijk die drone weer opdoemt. Halverwege deze wonderlijke compositie loopt de onrust alleen maar verder op, een overdaad aan experimentele klanken wordt ons deel, van jazz lopend naar noise en rock. De rust die zo rond de dertigste minuut intreedt, de bekoorlijk fragiele klankwereld die Laubrock hier neerzet, associeer ik met de hoop, het licht dat door de duisternis breekt. Een bijzonder veelzijdig en knap gemaakt album.
‘Brink’ is in tegenstelling tot dit ‘Monochromes’ traditioneel te noemen. De stukken ontstonden in de tijd van Covid-19 toen de twee musici niet veel andere musici zagen dan elkaar. We beginnen met mooi ingetogen klanken van Laubrock op ‘Flock of Conclusions’. Het is even over de helft als de ritmiek erin kruipt en we vrij kort ook even Rainey horen. Bijzonder klinkt de samenwerking op ‘Coaching’, een krachtige ritmiek van Rainey en boeiend meanderend spel van Laubrock, dat naarmate het stuk vordert een steeds feller karakter krijgt. Bijzonder klinkt ook het klankkunstwerk ‘Liquified Columns’, een schrijnende sopraansax en tot de verbeelding sprekende percussie vallen her prachtig samen. In ‘A Peculiar Logic’ horen we Laubrock op sopraansax, net als in bijna alle stukken ook hier weer heel subtiel, maar uiterst doeltreffend begeleid door Rainey. Een uitzondering hierop vormt het bijzonder ritmische ‘Scrunch Repercussions’, waarin de twee een aangename dialoog aangaan. Ale laatste klinkt het prachtig ingetogen ”Said, been said’, waarbij ik moest denken aan de woorden van Laubrock hierboven over het verklanken van emoties. Dit stuk is daar een prachtig voorbeeld van. Verder bevat het album zes delen ‘Brink’, allemaal zo rond de minuut. Ze zitten verspreid over het album, opvallend experimentele saxklanken presenteert Laubrock ons hier.
Van beide albums is een kort fragment te horen via Bandcamp. De albums zijn daar ook verkrijgbaar: