Bassist Gonçalo Almeida kwam hier deze week eerder voorbij. Hij is te horen op het bij A New Wave of Jazz verschenen ‘Defiant Illusion’. Een goede reden om vandaag eens wat uitgebreider stil te staan bij deze Portugese bassist die alweer enige jaren in het Rotterdamse verblijft. We horen hem solo op ‘Ciclos’ en als deel van het Hydra Ensemble en Bulliphant, die onlangs allebei met nieuwe albums kwamen. Van het Hydra Ensemble verscheen ‘Águas’ bij Almeidas eigen Cylinder Recordings, waar ook ‘Ciclos’ uitkwam, van Bulliphant zag ‘Sleep’ het licht bij Ugoki!.

‘Ciclos’ werd eind december 2022 live opgenomen in het Oud Klooster in Brecht. Een prima locatie voor zo’n concert, met name vanwege de uitstekende akoestiek. Het is zeker niet Almeida’s eerste solo-optreden en inmiddels al zijn vijfde soloalbum, zo stond ik eerder al stil bij ‘Monólogos a Dois’. Maar het blijft natuurlijk altijd een hele uitdaging, die hij echter ook nu weer glansrijk doorstaat. In ‘Ciclo I’ horen we hem heel langzaam met vrij duistere strijkbewegingen zijn kunststuk opbouwen. Het stuk verandert van karakter en klankkleur, maar slechts zeer geleidelijk, mede dankzij het inzetten van diverse strijktechnieken. Soms sterk ritmisch, repetitief, op andere momenten traag als een stroom modder, maar altijd spannend. ‘Ciclo II’ verschilt hier niet wezenlijk van, ook hier staat repetitieve ritmiek centraal.

Het Hydra Ensemble bestaat uit de cellisten Lucija Gregov en Nina Hitz, Rutger Zuydervelt op elektronica en tot slot Almeida op contrabas. Een bijzondere bezetting kortom. ‘Voltas’ en ‘Vistas’, albums die hier beiden ook aan bod kwamen, gingen aan ‘Águas’ vooraf. Eerder definieerde ik hun muziek als een “geluidswereld … die het midden houdt tussen experimentele elektronica, geïmproviseerde muziek en hedendaags gecomponeerde kamermuziek”, een aanduiding die ik ook nu, maar weer van stal haal. Zo heeft het eerste, van de zeven titelloze stukken, veel weg van die laatste categorie, uiterst ingetogen klinken hier de strijkers. In het tweede deel gaat het er een stuk dynamischer aan toe, qua ritmiek heeft dit wel iets weg van Ameida’s soloalbum’. Het derde deel klinkt aanvankelijk ook ritmisch, maar dan rustiger. Tot hier verderop de spanning oploopt en de abstractie zijn intrede doet. Bijzonder zijn ook het vierde en vijfde deel, een intiem klankspel waarin de drie strijkers opvallend percussief klinken en vooral de bijdrages van Zuydervelt opvallen. Tot halverwege dat vijfde deel een stroeve ritmiek zijn intrede doet. Een vrij zacht indringend ritmisch patroon is waar het kwartet ons mee verrast in het zesde deel, waarna ons stroeve strijkbewegingen opvallen. Trage bewegingen ook in het laatste stuk, met de bijbehorende spanning.

Bulliphant bestaat naast uit Almeida uit trompettist Bart Maris, saxofonist Ruben Verbruggen, pianist Thijs Troch en percussionist Friso van Wijck. Hun debuut ‘Hightailing’ stamt uit 2017 en kwam hier uitgebreid aan bod. Het werd dus wel weer eens tijd voor een vervolg, ‘Sleeper’ genaamd. We horen als eerste in ‘Cinematic Fields’ Maris, dan al snel Verbruggen, beiden met wat losse flodders, terwijl we op de achtergrond Troch met elektronica in de weer horen, een stemmige nevel vormend. Uiterst delicaat wat er allemaal gebeurt aan het begin van ‘Inner Forces’, vooral met die percussie van Van Wijck, veel weghebbend van een druppelende kraan, maar lang blijft het niet rustig. Een heel andere sfeer, een speelse in ‘Hypnic Jerk’, met name door de leuke blazersbewegingen. Meer bijzonders in ‘Inhale, exhale’, een boeiend klanklandschap. En soms gebeurt er opvallend weinig, zoals in het eerste deel van ‘Sunday part II’, de enige die hier de eerste minuten echt te horen is, is Verbruggen, met Van Wijck op de achtergrond. Het staat in schril contrast met het tweede deel: een ware kakafonie. Helemaal hyper wordt je van ‘A Dream Leaving Ball’, Maris en Verbruggen gaan hier met eindeloze riedels dwars tegen elkaar in. Het album mag dan ‘Sleep’ heten – en zoals u al gemerkt heeft, verwijzen ook een aantal stukken daarnaar – slapen lukt hier toch echt niet bij. Wellicht leent het trage ritme van ‘Deep Sleep’ zich daar beter voor, of het zenuwwachtige gepiel in ‘Rem Stage’? Lijkt me van niet. Overigens, is dit veel te mooie muziek om bij te slapen.

Alle albums zijn te beluisteren en te koop via Bandcamp: