Gisteren besteedde ik hier aandacht aan saxofonist José Lencastre, naar aanleiding van twee nieuwe albums van A New Wave of Jazz, vandaag wederom deze saxofonist, nu met drie, louter als download verkrijgbare, albums uitgebracht door het Portugese Phonogram Unit. Met bassist Raoul van der Weide en drummer Onno Govaert maakte hij, onder de naam Spirit in Spirit ‘Cinematico’; met bassist Zbigniew Kozera en drummer Vasco Trilla ‘Chymeai’ en tot slot is hij te horen op ‘Break it Down’ van Flak, het alias van João Pires de Campos, hier te horen op een drummachine. Met verder gitarist Jorge Nuno en bassist Hernâni Faustino.
Laten we maar beginnen met de twee trio albums: ‘Cinematico’ en ‘Chymeia’. Vijf stukken bevat ‘Cinematico’, te beginnen met ‘Influences’ en een mooi ingetogen, maar zeer muzikale solo van Lencastre, waarna we op de achtergrond Van der Weide en Govaert gewaar worden. Die komen langzaamaan meer op de voorgrond, maar Lencastres zangerige klank blijft het middelpunt. Tot Van der Weide schittert in een stemmige solo, waarna de spanning alleen maar verder oploopt. ‘Reverse Motion’ begint echter al even ingetogen, tot Van der Weide verderop het ritme oppakt en het stuk een andere kant op duwt. ‘Dissolve’ is ruwer van aard, hier duurt het niet lang tot Lencastre het geheel laat ontsporen. Rust weer aan het begin van het vrij lange ‘Vision’, in de vorm van een fragiele melodie. En opvallend in dit stuk zijn de bijdrages van Govaert, culminerend in een vrij lange solo. Ook hier loopt de spanning gaandeweg op, maar de melodie blijft overheersen, een bijzondere compositie. Net als in ‘Dissolve’ speelt in het vrij korte, afsluitende ‘Flash-Forward’ een soort van klokkenspel een bijzondere rol, een mooie toevoeging.
Ook ‘Chymeia’ bestaat uit vijf stukken. We horen Lencastre wederom op altsax, maar nu dus in gezelschap van Kozera en Trilla. We krijgen in opener ‘Awaking’ alle tijd om wakker te worden, met een intiem melodisch patroon van Lencastre en wat schermutselingen op de achtergrond. Zo rustig blijft het overigens niet. ‘Breath In’ begint direct vrij stevig, met alle kanten opschietende noten van Lencastre en dwingend slagwerk van Trilla. Een hoogtepunt in dit stuk is de solo van die laatste, halverwege. Krachtig, ritmisch spel horen we hier, waarna Lencastre opnieuw lijkt te beginnen, mooi ondersteund door Kozera. Bijzonder slagwerk ook in het vervolg: ‘Breath Out’, krachtig samenvallend met de springerige noten van Lencastre. Een breed scala aan belletjes kleurt op intieme wijze het begin van ‘Ancient Branch’. Al even subtiel wringt Lencastre zijn altsax ertussen: hoge, fluisterzachte noten. Het verdere verloop is beduidend onstuimiger, maar zeker niet minder mooi. In het afsluitende ‘Prophecy’ is het vooral Kozera die opvalt met zijn zware noten. Samen met die van Trilla vormen ze een spannend raamwerk voor de langgerekte noten van Lencastre.
De bezetting op ‘Break It Down’ wijkt niet alleen af vanwege de toevoeging van Nuno op gitaar. Het is vooral het gebruik van elektronica dat hier opvalt. Nuno bespeelt een elektrische gitaar, Faustino horen we op de elektrische bas en Flak op een drummachine. De enige die zich van een akoestisch instrument bediend, in dit geval de tenorsax, is Lencastre. Je hoort het direct in opener ‘Do It Slower’ dat de ritmische structuur heeft van de dance en waar Lencastre zich met zijn zangerige klank heerlijk doorheen beweegt. Een soms wat bevreemdende, maar bijzonder afwisselend en originele combinatie. ‘Give Back to Earth’ sluit hier, ondanks het wat afwijkende ritme, prima op aan. Opvallend aan dit album is ook dat de bijdrages van Flak, Faustino en Nuno hoofdzakelijk ten dienste staan van de vaak opvallend complexe ritmes – met als mooi voorbeeld die passage halverwege ‘Into Layers’. De muziek mag dan zeker relaties hebben met dance, dansen wordt hier toch wel wat lastig. De enige die echt een eigen koers vaart hier is Lencastre. Zeer aantrekkelijk klinken ook ‘Step by Step’, met een fantastisch swingende Lencastre en het afsluitende titelstuk ‘Break it Down’. Met bijna twintig minuten tevens verreweg het langste stuk van het album. Aanvankelijk relatief ingetogen, loopt verderop, met name dankzij Nuno, de spanning op en krijgt het stuk een vrij abstract karakter. Maar een stuk dat vol zit met onverwachte wendingen en gruizige solo’s van Lencastre.
Alle albums zijn deels te beluisteren via Bandcamp en daar ook te koop:
