Net als gisteren besteed ik ook vandaag aandacht aan de muziek van Jürg Frey. Bij Another Timbre verscheen een opname, door Apartment House, van zijn ‘String Trio’, gecomponeerd in 2017/18 en herzien in 2022 en bij Insub verscheen onder de titel ‘Circular Music’ een album met bijzondere versies van het tweede deel uit de cyclus ‘Circular Music’ en het eerste en tweede deel uit ‘Extended Cicurlar Music’. De stukken worden uitgevoerd door een octet, bestaande uit musici die we vaker bij dit Zwitserse label aantreffen.
Freys ‘String Trio’ ging in 2019 in première tijdens het SLOW Festival, georganiseerd door het Concertgebouw Brugge in een uitvoering van het Goeyvaerts Trio. Ik had het voorrecht hierbij te zijn en betoonde me enthousiast over zowel het stuk als de uitvoering. Frey was echter niet geheel tevreden over zijn stuk. Frey tegen Simon Reynell: “The trio played the piece again after the festival, but I always had the feeling that it hadn’t yet arrived at its final destination. So when the plan emerged to have Apartment House record the trio, I sat down again and worked some more on the piece. It’s not the first time I’ve re-worked ‘finished’ pieces. This is mainly due to my basic way of working, which knows no compositional system, and the procedure is also unsystematic. This means that everything takes a long time. It’s a slow process of emergence, of omission, of developments. It feels like a slow but natural process which I can’t accelerate at will. And this process leads in the end to a clear, in itself calm architecture of the composition. A calmness that is not least connected with the fact that the compositional questions have now been clarified”.
Stroeve, gruizige, ietwat desolate klanken schotelt Frey ons voor in dit strijktrio van ruim drie kwartier. Reynell noemt het melancholiek en ik ben het volledig met hem eens. Dit is muziek die snijdt door de ziel. Patronen ontvouwen zich, in een boeiende samenhang, waarbij vooral de klank van de cello opvalt, zware, duistere noten. En heel mooi die frase na de tiende minuut, verstilde klanken en boeiend pizzicato spel. Bijzonder ook dat gruizige spel ongeveer halverwege het stuk, omgeven door stiltes.
‘Circular Music nr. 2’ schreef Frey in 2011/12 voor een ensemble, zonder nadere aanduiding van de instrumenten. Twintig minuten staat er voor. Dat is wat anders dan de bijna vierendertig minuten die dit octet er voor uittrekt! Ze komen dan ook uiterst traag op gang en pas na enige minuten wordt er iets van een klankstructuur duidelijk. Als nevels die gestaag voorbij trekken. Pas zo rond de tiende minuut krijgt het stuk meer kleur, horen we fragmenten die we bijna als een melodie kunnen zien. De twee delen ‘Extended Circular Music’ uit 2014 duren ieder ongeveer een kwartier. Bijzondere uitvoeringen omdat hier fors wordt afgeweken van Freys voorgeschreven bezetting. ‘Extended Circular Music nr. 1’ schreef hij voor strijktrio en piano en ‘Extended Circular Music nr. 2’ voor alleen piano. Dit ensemble bestaat echter uit viool, altviool, citer, accordeon, Indiaas harmonium, elektronica (alleen in nummer één) en twee stemmen. Met name het eerste deel is bijzonder vanwege de strak aangehouden structuur: de muziek die komt in golven. Het tweede deel is minder strak, maar uiterst harmonieus, zeker in deze alternatieve versie.
Van ‘String Trio’ is een fragment te beluisteren via Bandcamp. ‘Circular Music’ is in zijn geheel te beluisteren. Beide albums zijn hier ook te koop:
