Manfred Eicher, de man achter ECM, mag dan een Duitser zijn, sinds jaar en dag verschijnen er opvallend veel albums van Scandinavische musici op zijn label. Zo troffen we er gisteren twee aan in het Pools-Noorse kwartet van Maciej Obara en staan we vandaag stil bij nieuw werk van Nils Økland en Sigbjørn Apeland, ‘Glimmer‘ en van Sinikka Langeland, ‘Wind and Sun’, waarop we verder een ware sterbezetting horen: Matthias Eick op trompet, Trygve Seim op tenor- en sopraansax, Mats Eilertsen op contrabas en Thomas Strønen op drums. Tot slot aandacht voor de Albanese zangeres Elina Duni die met ‘A Time To Remember’ haar derde album voor dit label uitbracht en te horen is met gitarist Rob Luft, Matthieu Michel op bugel en Fred Thomas op zowel piano als drums. Volksmuziek speelt op alle drie de albums een grote rol. Allereerst bij Økland, te horen op viool en Hardanger fiddel en Apeland, op harmonium, maar ook bij Langeland, te horen op de kantele, de Joodse harp en natuurlijk met vocalen en tot slot ook bij Duni die naast eigen composities ook een aantal traditionele stukken opnam.Økland en Apeland werken reeds zo’n dertig jaar samen, iets dat zich op bijzondere wijze op dit album uitbetaald. Ze groeiden allebei op in het Noordwesten van Noorwegen, de plek ook waar een belangrijk deel van de stukken op dit album vandaan komt. Deels door Apeland verzameld in het contact met plaatselijke zangers, deels getranscribeerd van oude opnames. En natuurlijk in alle gevallen voorzien van een eigen interpretatie. De overige stukken komen van de beiden mannen, geïnspireerd door de schilderijen van Lars Hartevig, een schilder uit de tweede helft van de negentiende eeuw, deels voor een film over de man zijn leven: ‘Lysets vanvidd’. Prachtige muziek, met name door die combinatie van instrumenten. Het harmonium dient vooral om in een rustig tempo klankwolken voorbij te laten trekken, als nevelslierten. Klankwolken waar Økland heerlijk op kan variëren met zijn over het algemeen behoorlijk weemoedige meloodieën. Maar het is ook bijzonder dromerige muziek, de twee musici / componisten voeren je mee op een prachtige reis door de onherbergzame natuur van hun geboortestreek. ‘Glimmer’ van Økland, de volksmelodie ‘O, venner’ en ‘Myr’ van Apeland zijn slechts enkele voorbeelden. Bijzonder in dit laatste stuk is overigens de ritmiek van het harmonium, iets dat we op geen enkel ander stuk zo sterk horen.

Langeland’s achtste album voor ECM Records, ‘Wind and Sun’ is in meerdere opzichten een actueel album. Voor haar liederen gebruikte Langeland teksten van haar landgenoot Jon Fosse, die enkele weken geleden de Nobelprijs voor de literatuur won. De teksten zijn gelukkig bijgeleverd in deze mooie uitgave en voor wie het Noors niet machtig is, zijn er Engelse vertalingen. Actueel is dit album ook door Langeland’s aandacht voor de natuur en de mystiek die zij daarin ziet. Juist in een tijd waarin natuur zo onder druk staat een belangrijke notie. Zo is de opener ‘Row My Ocean’ een ode aan de oceanen en de functie die deze vervullen op onze planeet. De Noorse volksmuziek resoneert hier in iedere noot, maar ook voor de liefhebber van melodische jazz valt er veel te beleven. Mooi hoe met name Eick en Seim Langeland volgen met hun blazersklanken, terwijl ze op andere momenten de rol van solist overnemen. En mooi hoe die twee elkaar versterken, aanvullen, kortom de dialoog aangaan. In het instrumentale titelstuk ‘Wind and Sun’ valt het spel op de kantele op. Eilertsen opent ‘It Walks and Walks’ met een imposante solo op contrabas waarna hij en Strønen kiezen voor een ritme in het tempo van een gemoedelijke wandeling. En prachtig die kraakheldere solo van Seim iets verderop. Bijzonder aan Langeland is dat ze een vocale vorm hanteert die het midden houdt tussen declameren en zingen, een vorm ook die perfect recht doet aan de vaak opvallend spirituele gedichten van Fosse.

‘A Time To Remember’ van Duni bevat eveneens de teksten. Opvallend is dat ze op dit album zowel in het Frans, Engels en het Albanees zingt. Soms zijn dat teksten die ze zelf schreef, bij de muziek is dat nagenoeg overal het geval, soms zijn dat teksten van anderen. Zo is de opener, het Franse ‘Évasion’ een stuk van Esther Granek. Een mooie ballade, waarin vooral de bijdrage van Michel op bugel opvalt. Het fijnzinnige ‘Hape Derën’ is duidelijk een Albanese traditioneel, iets wat we onder andere kunnen concluderen aan de hand van de in dat deel van Europa gebruikelijke ritmiek. Bijzonder in dit kader zijn ook het prachtig liefdeslied ‘E Vögel’, te vertalen met ‘Kleintje’ en het mooi felle ‘Mora Testinë. Het titelstuk ‘A Time To Remember’, ‘Whispers of Water’ en ‘Dawn’ zijn volledig eigen composities van Duni, waarin die volskmuziek echter volop doorklinkt. Bijzonder is de rol van Luft op dit album, die bijvoorbeld in dit ‘Whispers of Water’ Duni op ingetogen wijze begeleidt. Het album bevat ook een drietal standards uit de jazz: ‘First Song’ van Charlie Haden, op een tekst van Abbey Lincoln, hier in een totaal andere, maar wel heel mooie versie; het overbekende ‘Send in the Clowns’ van Stephen Sondheim en tot slot ‘I’ll Be Seeing You’ van Sammy Fain, met een tekst vann Irving Kahal.