Theater Carré, Amsterdam – 23 september 2023
Tien jaar geleden had een groep van vijftig musici, allen gevestigd in Amsterdam, een gewaagd idee: “investeren in een plek waar alles mogelijk is, een muzikaal laboratorium waar kunstenaars elkaar en hun publiek ontmoeten en inspireren”. Het idee werd werkelijkheid en in september 2013 opende Splendor haar deuren voor musici en publiek in een voormalig badhuis aan de Nieuwe Uilenburgerstraat. De doelstelling, zo lezen we op de website, was en is “een culturele vrijplaats, waarin podiumkunstenaars onafhankelijk van overheid en politieke instanties kunnen maken waarvan zij vinden dat mensen dat moeten kunnen zien, voelen en horen.” Zich daarbij niet beperkend tot een bepaald genre of een bepaalde discipline. Nee, alles kan hier aan bod komen. Laagdrempelig hoort ook thuis in die visie, want als lid betaal je € 120,- voor een jaar, waarmee je zestig (!) concerten gratis kunt bezoeken en de rest met korting. Inflatie? Daar hebben ze bij Splendor nog niet van gehoord. Tien jaar dus inmiddels en dat was alle reden voor feest dit weekend, met als klap op de vuurpijl een concert in Theater Carré, simpelweg omdat hun eigen clubhuis veel te klein is voor alle fans tegelijk. Een goede gok, want het theater was afgeladen. En een feest was het!
Een feest waarin die eclectische visie als meest duidelijke element naar voren sprong. Zelden hoorde ik in krap twee uur zo veel verschillende muzikale stijlen voorbij komen als gisterenavond. Met vertellen wat er niet klonk, ben ik waarschijnlijk sneller klaar. Met bariton Mattijs van de Woerd als spreekstalmeester, inclusief prachtig wit kostuum en hoge hoed, werden we als luisteraars door een overvol programma geleid, zonder ook maar een moment van aarzeling, laat staan pauze. Drinken doe je maar na afloop. Wat begint klinkt als een ode, een heel toepasselijke. Het is ‘Suspends ta billant carrière’ van Jean-Philippe Rameau. Oude muziek, één van die stijlen die op dit podium regelmatig mag klinken. Maar dat geldt net zo goed voor Jonatan Alvarado die Claudio Villa’s tango ‘Luna Rossa’ zingt, voorzien van een flinke scheut melancholie, ons voerend naar verre oorden. Prachtig klinkt ook ‘Air & Riffs’ een diptych voor viool en piano van de componist Veljko Nenadić, gespeeld door violiste Julija Hartig en pianiste Reineke Broekmans. Klinkt het eerste deel aanvankelijk delicaat en ingetogen, met krachtige passages iets verderop, het tweede deel heeft een spannende ritmiek en weet ons luisteraars door zijn explosieve karakter zonder meer te imponeren. Eén van de hoogtepunten van de avond. Een ander hoogtepunt is het ritueel van de paradijsvogels van 7090. Twee zeldzame paradijsvogels voeren een soort van rituele dans uit op wat klinkt als een oerritme, terwijl we op de achtergrond de nodige regenwoud geluiden onderscheiden. Gevolgd door gymnastiek voor zes handen aan de piano, oftewel ‘Circus Galop’ van Marc-André Hamelin. Antonii Baryshevskyi, Daria van den Bercken en Gerard Bouwhuis zitten elkaar net niet in de weg.
Dan interviewt Van de Woerd kort pianist en componist Martin Fondse, onlangs benoemd tot componist des vaderlands over diens ‘Zilver’, waarin de componist stil staat bij Jan Zwartendijk. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak was hij directeur van de Philips fabriek in Kaunas, de toenmalige hoofdstad van Litouwen en door omstandigheden al snel ook viceconsul. In die hoedanigheid wist hij samen met de Japanse consul, Chiune Sugihara, maar schatting zo’n negen- à tienduizend joden te redden. En typisch Nederland: na de oorlog kreeg hij een reprimande van het ministerie van Buitenlandse Zaken omdat hij niet volgens de regels had gehandeld! Maar Fondse brengt een mooie ode, voor strijkkwartet, baritonsax en piano. Melodieuze en meeslepende patronen van die laatste twee instrumenten, prachtig begeleid door de beide strijkers. En na spoken word van Marc Alberto en zang van Claron McFadden, komend vanaf de centrale tribune, is het de beurt aan Felix Mendelssohn Bartholdy en spelen vier violen, twee altviolen en twee cello’s in prachtige harmonie het ‘Presto’ uit zijn strijkoctet in Es: ook dat is Splendor.
Ook vocaal valt er veel te genieten, want niet veel later blijken negen vocalisten zich tussen het publiek gemengd te hebben en trakteren ons op een breed scala van vocale technieken, passend bij de muzikale wereld van avant-garde componist John Cage en diens ‘Aria’. Van een geheel andere orde, maar ook weer typisch Nederlands is ‘Mr Booze’, een spiritual met de drank als messias, dat kan alleen in een geseculariseerde stad als Amsterdam. Qua sfeer had het prima het slot van de avond kunnen zijn, met een vervolg in de bar, maar deze musici weten van geen ophouden en dus krijgen we nog meer klassiek, Arabische pop en tot slot vrolijke noten van Willem Breuker ter afsluiting, zoals een feest hoort te eindigen. Op naar de volgende tien jaar, het is ze gegund!
