De elf ‘Klavierstücke’ van Karlheinz Stockhausen, gecomponeerd tussen 1952 en 1961, dus vrij vooraan in zijn carrière, behoren tot de meest bijzondere en veeleisende stukken uit de hedendaagse pianoliterauur. Bijna vier jaar geleden kwamen ze hier aan bod in een uitvoering door Sabine Liebner, nu is het de beurt aan Miharu Ogura die bij Thanatosis Produktion live opnames van de stukken uitbracht.
Ik stond reeds uitgebreid stil bij de ontstaansgeschiedenis van de stukken en beperk me hier meer tot de vorm en de uitvoering. Wat bij beide uitvoeringen als eerste opvalt is dat de stukken niet gewoonweg van één tot elf worden afgewisseld, maar door elkaar worden gespeeld. Overigens bij beiden in andere volgorde, maar dat lijkt me vrij logisch. Ogura start met het uit 1954 stammende zesde deel, met ruim veertig minuten de op één na langste van de elf. Grillige abstracties zonder noemenswaardige houvast schotelt Stockhausen ons hier aanvankelijk voor, pas verderop ontstaat er iets meer structuur. Een bijzonder werk, ook vanwege de ongelijke lengte van de delen, zo duren de delen één tot en met vier, stammend uit 1952 / ’53 en die Ogura op het zesde laat volgen, bij elkaar nog geen zeven minuten. De derde duurt zelfs maar een halve minuut. De vijfde en de zevende, beiden uit 1954 hebben dan weer wat meer gewicht, maar vertonen qua structuur wel dezelfde mate van abstractie.
Het maakt het niet gemakkelijk om te beluisteren, maar het moet helemaal lastig zijn om te spelen. Ogura heeft er dan ook wel even op gestudeerd. Ze kwam in aanraking met de muziek van Stockhausen toen ze op negentienjarige leeftijd participeerde in een masterclass van Pierre-Laurent Aimard en Tamara Stevanovich. De muziek sprak haar aan en deed haar in 2017 besluiten deel te nemen aan de tweejaarlijkse cursus rondom Stockhausens werk in Kürten. De complete cyclus Klavierstücke speelde ze voor het eerst in 2021, na een succesvolle uitvoering van ‘Mantra’ drie jaar eerder.
Terug naar de muziek. Negen en elf zijn wat langer, waarbij met name de eerste opvalt door de ritmische structuur aan het begin, brekend met de abstractie die de overige stukken kenmerkt. Opvallend is ook de elfde. En dan met name door de dynamiek die hier klinkt, prachtig door Ogura verklankt. Iets dat ook voor het tiende deel geldt, met drie kwartier het langste deel van de cyclus. Bijzonder in dit deel is ook de afwisseling tussen aan de ene kant overdonderende dynamiek en aan de andere kant het veelvuldig gebruik van stilte.
Het album is te beluisteren en te koop via Bandcamp:
En hier kunt u Ogura ook zien, de opnames zijn van hetzelfde concert:
