Paradox, Tilburg – 9 december 2015

Het achtkoppige Lunatree, dat zich sinds jaar en dag specialiseert in hedendaags gecomponeerde muziek met een twist, deed Paradox weer eens aan. Dit keer in gezelschap van de Frans/Deense gitarist en klankkunstenaar Raphael Vanoli, die we onder andere kennen van Knalpot. Lunatree speelde werk van hem tijdens dit concert maar bood hem tevens een podium voor een enerverende solo act.

Vanoli creëert zijn drone op geheel eigen wijze. Door zijn apparatuur extreem gevoelig af te stellen, kan hij volstaan met het gebruik van zijn adem om zijn gitaar te activeren! Hij blaast de snaren letterlijk leven in en creëert hiermee een weerbarstige herfstbries. Op andere momenten is het, mede dankzij een batterij aan effectapparatuur of er een compleet machinepark staat te bonken in een fabriekshal. En Vanoli is een romanticus. Hij weet namelijk evengoed harmonische melodieën te produceren, maar wel met stormachtige kenmerken.

Beluister hier eerdere solo opnamen van Vanoli, gemaakt in het Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam:

Ook in ‘99’ het stuk dat Lunapark aansluitend van hem opvoert heeft die kenmerkende speelstijl van Vanoli, waarbij fluisterzachte tonen de hoofdmoot vormen. Al klinkt het hier, samen met de leden van dit ensemble, natuurlijk veel voller en vallen de specifieke kenmerken van Vanoli’s spel minder op. Bijzonder in dit stuk is ook de grote rol voor de beide sopranen in het ensemble: Jennifer van der Hart en Fanny Alofs. Ware stemkunstenaars betonen de beide dames zich hier, al dan niet in combinatie met papieren fluitjes. De ‘sis’, ‘klak’ en ‘klok’ geluiden die zij produceren geven een extra cachet aan dit stuk.

Maar de set van Lunapark begint met een compositie van leider en slagwerker Arnold Marinissen: ‘Fingerprint 6: Micro Brute’. De titel ‘Micro Brute’ ontleende Marinissen aan collega slagwerker en tweede gast tijdens deze avond, Fedor Teunisse. De micro brute is een klein schakelkastje waar Teunisse, mede met behulp van allerlei voorwerpen als glazen en een dierenhoorn, de meest bijzondere klanken aan ontfutselt. Het is een surrealistische compositie waarin naast de micro brute het gesproken woord aan bod komt. Bijvoorbeeld in de wijze slagzin: “Everything is related to everything else.”

In ‘Temporay Forms’ een stuk van cellist en Lunapark lid Bence Huszar staat een zeer langzaam, zelfs ietwat slepend ritme centraal. Het klinkt klagend en zelfs zo nu en dan onheilspellend, maar weet de luisteraar wel op een redelijk dwingende wijze mee te nemen. in ‘Spooky Gestures’ van Luc Houtkamp verkent deze improvisator en componist de mogelijkheden van oude grammofoonplaten in combinatie met de cones van een luidspreker en slagwerk, zo een totaal ander licht werpend op het vak van componist.

Het is één van die momenten waarin Lunapark het de luisteraar niet bepaald gemakkelijk maakt. Een ‘normale’ melodie klinkt er maar zelden en maar al te vaak worden we uitgebreid verast met ongewone en onnatuurlijke klanken. Soms van instrumenten, maar menigmaal ook van de uitgebreide batterij aan percussie, deels bestaand uit de voorwerpen die u en ik gewoon in de keuken gebruiken, of zoals in het geval van ‘Spooky Gestures’, een grammofoon en een deel van een luidspreker. Uitmaken doet het allemaal niet. Het is muziek, bijzondere muziek en dát is wat telt!

Krijg hier een impressie van de gespeelde muziek tijdens het programma ‘Micro Brute’: