De Bussel (Liever in de KluiZ dan ThuiZ), Oosterhout – 21 december 2022
Terug naar de dagen van weleer, de jazz uit de begintijd. Terug naar de beginjaren van de grote held van trompettist Michael Varekamp: Louis Armstrong. En dat gecombineerd met de opkomst van het Franse chanson in Parijs en bekende kerstliedjes. Kortom we scheren in dit feestconcert bij Liever in de KluiZ dan ThuiZ rakelings langs de kisch. En dat dit, op een paar uitzonderingen na, goed gaat is te danken aan de kwaliteiten van Varenkamp en zijn collega’s. Maar hier ook aandacht voor Varekamp;s laatste Cd, ‘Narrative, Volume 1’ dat hier op mooie wijze bij aansluit.
Het hoogtepunt van het concert zit voor de pauze. Varekamp neemt ons mee naar New Orleans aan het begin van de vorige eeuw en naar de jonge Armstrong die zijn eerste noten blaast in de marching bands en dan specifiek tijdens begrafenissen. Op de heenweg kiest het gezelschap voor een treurmars, we staan stil bij degene die is overleden, op de terugweg horen we een vrolijk stuk, we vieren het leven. De band kiest hier voor ‘Just a Closer Walk with Thee’, een blues, een gospel, vervult van melancholie. We horen Varekamp spelen terwijl hij zijn hoed als demper gebruikt en we horen hem zingen, Armstrong zou het niet beter hebben gedaan, ontroerend mooi. Daarbij Wiboud Burkens, zachtjes en stemmig op de achtergrond met zijn orgel en bassist Harry Emmery en drummer Erik Kooger die het slome ritme vormgeven. Tot slot sluit Yoran Aarssen aan op klarinet, het instrument dat zich zo goed leent voor zo’n treurmars. Op de terugweg klinkt ‘Lord, Your You’ve Been Good to Me’. Of deze heren zelf nog geloven, doet er even niet toe, dit klinkt in ieder geval volstrekt geloofwaardig. We dansen naar de pauzedrankjes.
Geen kitsch, al was het maar omdat dit kwintet zich niets aantrekt van alle normen die er zouden gelden. Een elektrisch orgel bij een marching band? Zie je het voor je? Armstrong wist niet eens wat dat was. Maar wat maakt het uit, het klinkt en daar gaat het om en wat nog belangrijker is: we hebben plezier. En dat zit vooral in het hoge niveau dat dit kwintet tentoon spreidt in die oude jazz standards, de Franse chansons en die overbekende kerstliedjes. Er wordt echter niet alleen gezongen door Varenkamp. Die Franse chansons neemt een debuterende Caroline Rutten voor haar rekening. Varenkamp bood haar hiermee een podium. Een mooi gebaar dat we alleen maar kunnen prijzen, helaas haalt ze duidelijk nog niet het niveau van dit kwintet en behoren de door haar gezongen nummers niet bij de hoogtepunten van dit concert. Gelukkig gaat het maar één keer echt fout en dat is bij een tenenkrommende versie van ‘Silent Night’. Nee dan Varekamp. Na een prachtig verhaal over zijn eerste stappen als trompettist, spelend in het verzorgingshuis waar zijn oma verbleef, hij is dan tien jaar oud, doet hij het hier nog eens over. Zelden zo’n ontroerend, onbeholpen versie gehoord van deze klassieker.
Op ‘Narrative’ horen we een septet, met naast Varekamp, Burkens, Emmery en Kooger saxofonist Efraim Trujillo, gitarist Jerome Hol en percussionist Joshua Samson. De invloed van Armstrong is ook hier hoorbaar, maar zoals we eerder tegenkwamen bij Varenkamp, vermengt met blues, neo-bop, rock Afrikaanse muziek en latin. Wat dat betreft is de invloed op dit album van Miles Davis groter dan die van Louis Armstrong. Ook Davis stond immers bekend om zijn eclectische aanpak. Met name het vrij lange ‘Tales from the Swamp’ doet regelmatig denken aan Varekamps roemruchte voorganger. Een prachtig, melodieus maar ook krachtig stuk. Opvallend in dit stuk, maar het geldt ook voor de drie andere composities is de samenhang. Er wordt gesoleerd, in ‘Tales from the Swamp’ bijvoorbeeld door een opvallend lyrische Trujillo op sopraansax en verderop door Burkens op de Hammond en Hol, maar die solo’s staan altijd in dienst van het geheel. In ‘Trinidad Shuffle’ is er alle ruimte voor Varekamps Caraïbische wortels, terwijl we in ‘Congo Square Strut’ nog een stapje verder teruggaan in de geschiedenis. Een prachtige ode aan de Afrikaanse muziek, waar het immers allemaal ooit mee begon.
