Ik kom op bassist Meinrad Kneer, die hier vandaag en morgen centraal staat, door de cellist Guilherme Rodrigues, samen zijn ze met altviolist Ernesto Rodrigues en saxofonist Simon Rose te horen op het bij Creative Sources Records verschenen ‘Birds and Humans’. En op Rodrigues kwam ik natuurlijk door zijn samenwerking met Dirk Serries op ‘The Sage Flower’ dat hier eerder voorbij kwam. Maar eerst sta ik in dit verhaal stil bij de samenwerking met klarinettist en kornettist Udo Schindler, een wel heel ongewone combinatie. Samen zijn ze te horen op ‘mit.gegen.sprech’ en ‘RAUMspiel’, op die laatste aangevuld met fluitiste en saxofoniste Karina Erhard. Beide albums verschenen als download op Schindler’s Bandcamp pagina.
Acht titelloze stukken bevat ‘mit.gegen.sprech’. We beginnen rustig, ingetogen en uiterst melodieus, met mooie lange lijnen van Schindler op klarinet, die sfeer slaat om in het tweede deel waarin het ritme van Kneer opvalt, pizzicato gespeeld, maar ook door fel met zijn strijkstok op de snaren te slaan. Schindler beweegt zich hier behendig doorheen, met al even ritmisch spel, regelmatig ook de abstractie opzoekend. Nog abstracter gaat het eraan toe in het relatief korte derde deel, waarin we Schindler voor het eerst op kornet horen. Al het voorgaande komt aansluitend samen in het vierde stuk, waarin ritmiek en melodie enerzijds en abstractie anderzijds redelijk gelijk opgaan. Bijzonder is ook het vijfde stuk, waarvan zeker het eerste deel, waarin we Kneer in een ingetogen solo horen, te definiëren is als een klanksculptuur. Dat terwijl het vervolg ons weer een beeld geeft van Schindler’s kwaliteiten als klarinettist, indrukwekkende abstracte patronen blazend. Na een wederom abstract deel, horen we Schindler in het zevende deel weer op cornet en vooral aan het einde in een mooi ingetogen duet met Kneer. Tot slot horen we Kneer solo, met zware strijkersklanken in het laatste deel, verderop met een al even grote mate van duisternis in het spel van Schindler.
‘RAUMspiel’ bestaat uit vijf delen, eveneens allen zonder titel. Ook hier beginnen we vrij rustig en ingetogen, maar wel direct met een vrij grote mate van abstractie, met name omdat de beide blazers dwars tegen elkaar ingaan. Hetzelfde patroon wordt gevolgd in het tweede stuk, al lijken de twee hier wel wat meer aansluiting bij elkaar te zoeken. Kneer horen we op de achtergrond, heerlijk ingetogen pizzicato spel leverend. En was de range van instrumenten die Schindler beheerst al groot op ‘mit.gegen.sprech’, in ‘RAUMspiel’ horen we hem ook nog op de basklarinet en de tuba. De sfeer is op dit album dan ook vaak wat donkerder. Neem het begin van het vrij lange derde deel, een sfeervol klanklandschap zetten de drie hier in elkaar, gaandeweg aan dynamiek winnend. En als ik toch de associatie heb van een landschap, dan hoor ik verderop een bonte stoet aan vogels. Ook het laatste deel begint uiterst sfeervol, met prachtig fluitspel van Erhard, geflankeerd door Kneer en Schindler die het duister binnen brengen. Verderop loopt de spanning wat op, maar het duister blijft.
Het meest kenmerkende aan ‘Birds and Humans’ is natuurlijk de bezetting. De combinatie altviool, cello, contrabas en baritonsax is nu niet bepaalde voor de hand liggend. Instrumenten die alle vier het lage register met elkaar gemeen hebben, maar ook de mogelijkheid bieden om met microtonaliteit te werken, iets wat hier ook zeker gebeurt. En boeiend is om te horen hoe in deze de baritonsax zich verhoudt tot de drie strijkers, ze weten elkaar vaak op bijzondere wijze te versterken. We praten ook hier trouwens over improvisatie, vertaald in zeven titelloze stukken, waarbij de musici overwegend kiezen voor de abstractie. Prachtig snarenwerk klinkt er in het derde stuk, allereerst knarsend en raspend, waarbij er duidelijk wordt gekozen voor onorthodoxe technieken en verderop met prachtige microtonale strijkersklanken, uitlopend in ultieme verstilling. Een zeer gevarieerd klankpalet ook in het vierde stuk, waarin we vrijwel alleen de strijkers horen, elkaar prachtig afwisselend. In het vijfde stuk horen we Rose weer volop, met een klank die perfect past bij die van de strijkers. Bijzonder zijn ook de ingetogen klanken in het zesde stuk, soms balancerend op de grens van de stilte. Tot slot horen we Kneer overtuigend in het laatste stuk, met lange krachtige bewegingen.
Alle albums zijn te beluisteren en te koop via Bandcamp:
