Ter afsluiting van een blok gewijd aan uitvoerende componisten, of als u dat mooier vindt: componerende uitvoerders, aandacht voor Ig Henneman en Lukas Lauermann. Altviolist, respectievelijk cellist. Beiden strijkers en beiden als het gaat om hun uitvoerend werk actief in de meer experimentele muziek. Daar houdt de overeenkomst overigens ook wel zo’n beetje mee op, want als componist bewandelen ze volstrekt andere wegen. Ik begin met het bij het eigen WIG label verschenen ‘Outside the Rain Has Stopped’ met de muziek van Henneman, ofwel de opnames die op 12 september vorig jaar werden gemaakt in het Amsterdamse Orgelpark tijdens ‘Ig Henneman 75’ en sta aansluitend stil bij het bij Col Legno verschenen ‘Interploitation’ van Lauermann.
Henneman is natuurlijk vooral bekend als improvisator. De afgelopen decennia heeft ze daarmee internationaal haar reputatie opgebouwd. Als bandleider met uitdagende eigen projecten en samen met haar partner, de rietblazer Ab Baars. Maar de laatste jaren is Henneman meer en meer het pad van componist opgegaan, wat eerder bijvoorbeeld resulteerde in ‘Solo Songs for Instruments’ dat ook hier voorbij kwam. Op dit nieuwe album horen we hoe zij zich sindsdien heeft ontwikkelt, de meeste stukken op ‘Outside the Rain Has Stopped’ dateren van de laatste jaren. Als uitvoerder horen we haar, een improvisatie daargelaten, slechts één keer, in het voor deze gelegenheid bewerkte ‘Galina U’, een ode aan de Russische componiste Galina Oetsvolskaja waarin Henneman op bijzondere wijze aansluiting zoekt bij Oestvolskaja’s klanktaal. Vooral bijzonder is de orgelpartij van Ansgar Wallenhorst, die de gewenste zwaarte aan het stuk verleent.
De ‘Solo Song for Cello’, bijgenaamd ‘As if’ staat in een studio uitvoering op het hierboven genoemde ‘Solo Songs for Instruments’, uitgevoerd door Lidy Blijdorp, waar Henneman het voor schreef. Ook tijdens dit concert was het Blijdorp die het uitvoert, in een iets langzamere versie. Ik prees al eerder de “ontregelende en duistere klanken”, iets dat in deze wat langzamere uitvoering nog sterker naar voren komt. Het prachtige ‘February’s Turn’ schreef Henneman in opdracht voor het Orgelpark, in nauwe samenwerking met Gerrie Meijers, die het hier ook uitvoert. De grote aandacht voor klank die Henneman in haar composities tentoon spreidt horen we mooi terug in dit bijzondere stuk, evenals die “ontregelende en duistere klanken”, iets dat we overigens ook herkennen in het strijkkwartet waar het album zijn titel aan ontleent, ‘Outside the Rain Has Stopped’, hier mooi uitgevoerd door het Luna String Quartet. Hennemans muziek laat je nooit onberoerd. Een uitzondering vormt ‘Bow Valley’ dat veel lichter van toon is. Henneman schreef het reeds in 2005 voor fluitiste Anne la Berge, maar hier is het te horen in een nieuwe setting voor fluit, shakuhachi (Ab Baars), stem (Annelie Koning) en orgel (Meijers).
Ook Lauermann kwam hier eerder voorbij, met ‘I N’. Nu ligt er ‘Interploitation’, waarin Lauermann verbinding legt met de muziek die hij eerder dit jaar schreef voor de documentaire “Alpenland” van Robert Schabus. De polyfone cello stukken bewerkte hij met behulp van elektronica tot deze uit negen delen bestaande compositie. Een bijzondere compositie met een toch wel enigszins bevreemdend karakter. We horen uiterst harmonieuze, bijna orkestrale klanken, die op de meest onverwachte momenten doorsneden worden met aan noise verwante klankuitingen. Maar het meest opvallende aan dit stuk is dat die cello nagenoeg niet meer herkenbaar is. Uitzonderingen daargelaten, zoals in opener ‘FER’ waarin we het knarsen van de strijkstok over de snaren herkennen en in ‘TION’. En wat ik bij het vorige album van Lauermann reeds opmerkte, speelt ook nu weer. Qua techniek is Lauermann redelijk progressief, zeker in het kader van gecomponeerde muziek, maar qua vorm is hij vrij behoudend. Eén en ander zal ook veel te maken hebben met dat deze Oostenrijker veel filmmuziek componeert, waarin vorm nu eenmaal een grote rol speelt en melodie en harmonie belangrijke ingrediënten zijn. En juist die combi maakt dit tot een origineel album.
Van ‘Outside the Rain Has Stopped’ zijn twee stukken te beluisteren via Bandcamp. Het album is daar ook te koop:
