Na een portret van Fredrik Rasten in de rol van componist komen vandaag zijn kwaliteiten als uitvoerend musicus aan bod, eveneens middels drie albums. Met Johan Lindval, eerder te horen als uitvoerder van zijn pianomuziek en cellist Derek Shirley maakte hij het alleen als download verkrijgbare ‘Two Trios’ voor Insub, samen met Propan werkte hij aan de bij Sofa Music verschenen Cd ‘Swagger’ en tot slot is hij te horen op de bij Motvind Records verschenen LP ‘Avkjølingshistorie’ van componist Hans P. Kjorstad.

En zo consistent als Rasten is qua componist, zo veelzijdig is hij in zijn rol als uitvoerder. De drie albums die hier voorbij komen laten dan ook zijn grote mate van veelzijdigheid horen, allen balancerend op de grens van experimenteel en hedendaags gecomponeerd. Het eerste album, ‘Two Trios’, bestaat uit een stuk van ruim vijfentwintig minuten en één van vijf. Uiterst ingetogen, sfeervolle muziek voor piano, cello en akoestische gitaar, gecomponeerd door Lindval. Het repetitieve waardoor de muziek van Rasten zich sterk onderscheidt, is in het eerste deel volledig afwezig. De heldere aanslagen van Lindval zijn er wel, maar op zeer onregelmatige wijze en verder kenmerkt deze muziek zich door een grote nadruk op zwevende klanken, waarvoor Rasten en Shirley tekenen. Het is met andere woorden muziek die langzaam als een wolk aan ons voorbij trekt, iedere keer wat veranderend qua vorm, maar niet qua substantie. In het tweede deel zit veel meer structuur, zelfs iets van een ritme, al ligt het tempo vrij laag.

Propan is een duo, sinds 2011 bestaand uit de vocalisten Ine Sagstuen en Natali Abrahamsen Garner. In 2016 kregen ze een opdracht van Femme Brutal, een feministisch DJ Collectief en concert organisator, voor een nieuw stuk, ‘Swagger’. De dames besloten daarop om Propan uit te breiden met een zestal musici, waaronder Rasten. Titels zijn er niet echt, er is ‘A’, uitvallend in vijf delen en ‘B’ in zes. Beginnen doen we met wat wel wat weg heeft van een onweerswolk, een duistere drone, die aan het eind uit elkaar valt in een ietwat vreemd space-achtig geluidsspectrum. We horen stemmen, de vreemde klankwereld doorkruisend. Soms wordt er gezongen, terwijl op andere momenten de vocale klanken zich met die van de instrumenten vermengen. In ‘A III’ horen we het plukken van snaren, spannende vocale klanken en veel dat ik niet direct kan benoemen. En dan ontspoort het finaal in ‘A IV’, of de synthesizer van Anja Lauvdal ontploft. Pas in het volgende stuk keert middels een ritmisch patroon de structuur terug, een deel dat gaandeweg steeds meer aan kracht wint. We schakelen over naar ‘B’, dat aanvangt met een spannende klanknevel, doorsneden door futuristische geluiden, waarna in ‘B II’ het ritme het weer overneemt, begeleid door de vocalen. De vocale klanken spelen ook een grote rol in het bijzonder expressieve ‘B III’ en ‘IV’.

Kjorstad zegt over ‘Avkjølingshistorie’, ofwel ‘geschiedenis van het afkoelen’: “The musical material can be said to be explorations in sound (and thus also abstractions) of the forces of nature. I have researched the earth’s geological history and written texts about it based on my own interests. Then I have tried to look at how these ancient structures can be conveyed through what I would call sonic time images”. Het is maar dat u het weet. Het verklaart de spanningsboog die Kjorstad reeds in opener ‘Hadelkum’ trekt en waarin we deze kleine bigband van elf musici, waaronder Rasten, voor de eerste keer horen. In het tweede deel neemt de spanning verder toe en zijn er duidelijk allerlei krachten aan het werk. In ‘Burgess Shale’ en ‘Devon’ doet Kjorstad er nog een schepje bovenop, alsof we in een fabriek zijn beland. Maar wat hij hier verklankt, is natuurlijk het onder grote hitte schuiven van de aardlagen, in het laatste stuk het meest treffend vormgegeven. In ‘Song’ gaat het er een stuk vreedzamer aan toe, de afkoeling is voltooid. En waar we denken te maken te hebben met veldopnames van vogelgeluiden, gaat het om de musici die een grote keur aan vogelfluitjes bedienen. ‘Formasjon’ en ‘Divisjon’ borduren hier op voort, met prachtige muzikale vergezichten.

De albums zijn (deels) te beluisteren via Bandcamp en daar ook te koop: