Eén van de leden van het JACK Quartet, dat hier gisteren aan bod kwam met twee strijkkwartetten van Catherine Lamb, is violist Christopher Otto. Met de bij Greyfade verschenen LP ‘Rag’sma’ maakt hij zijn debuut als componist. Een strijkkwartet uitgevoerd door het kwartet waar hij het ook voor schreef. Verder hier aandacht voor de componist Kunsu Shim. Another Timbre bracht onder de titel ‘LUFT.INNERES’ werk van hem uit, aangevuld met zeer korte stukjes van verwante componisten. We horen het Nederlandse Luna String Quartet.
De titel ‘rag’sma’ doet mij denken aan de Indiase raga, al komt het woord daar niet vandaan. De oorsprong blijkt te liggen in het woord ‘ragisma’, een interval binnen de zuivere stemming waar Otto mee werkt, zo klein dat hij eigenlijk niet hoorbaar is. Voor Otto maakt dat niet uit: “Equal temperaments are often used to approximate rational intervals in order to reduce the intervals to a finite number. Working in just intonation gives me a much broader palette of colors to work with and enables a finer-grained control of harmonicity.” Maar aangezien we deze stemming ook in de Indiase muziek aantreffen, waar overigens veel westerse componisten in de jaren ’60 van de vorige eeuw door werden beïnvloed, is die overeenkomst zeker geen toeval. Ook hier scoren de aanzwellende en weer wegebbende klankwolken een hypnotiserend effect. En net als Lamb gaat het Otto duidelijk primair om klank, alleen in de drie delen waar dit stuk uit bestaat, ieder bijna twintig minuten lang, stroomt het meer dan bij Lamb. Bijzonder aan deze muziek is ook – en dat geldt ook voor het album van Lamb – dat het de bezetting van het strijkkwartet in een compleet ander licht zet. Wat we hier horen lijkt soms meer op elektronica dan op een strijkkwartet.
Twee stukken van de Duitse compomist Kunsu Shim zijn voor strijkkwartet: het driedelige ‘AUF DER KLEINSEITE’ en het stuk waar het album zijn titel aan ontleent: ‘LUFT.INNERES’. De twee anderen, ‘RELATIONS’ en ‘LUFTRAND’ zijn voor een afgeleide van het kwartet, het strijktrio. In ‘LUFT.INNERES’ ontvouwt zich een tegen stilte aanschurende, fragmentarisch aandoende klankwereld. Het is lastig om enigszins grip te krijgen op Shim’s klankwereld. Tegelijkertijd werkt dat terloopse, weinig doelgerichte in zijn muziek ook wel weer intrigerend. Eenzelfde klankwereld treffen we aan in ‘AUF DER KLEINSEITE’, want ook hier werkt Shim met wat hij noemt ‘Aktionseinheiten’, zijn term voor deze bijzonder korte fragmenten. ‘RELATIONS’ bestaat uit zestig driedelige akkoorden, zonder vibrato te spelen met regelmatige tussenpozen van acht seconden. Shim vergelijkt het stuk met een boom, in beweging gezet door de wind, maar stevig staand in de grond. En gebeurt er in die voorgaande stukken al niet veel, in ‘LUFTRAND’ zoekt Shim helemaal de grens met de stilte op. Naast zijn eigen composities bevat dit album zes stukjes van andere componisten. Stukjes, want de langste duur nog geen drie minuten. Shim vroeg Arnold Marinissen, Amnon Wolman, Anton Lukoszevieze en Alwynne Pritchard om een bijdrage speciaal voor dit album en voegde er ‘Die Schwarze Partitur’, het enige stuk voor solo viool, van Nicolaus A. Huber aan toe, naast het iets meer dan een halve minuut durende ‘Nachtstück II’ van Gerhard Stäbler.
Van ‘LUFT.INNERES’ zijn een aantal fragmenten te beluisteren via Bandcamp. Het album is daar ook te koop.
