Han Bennink werd op 17 april jongstleden tachtig. Geen reden om te stoppen, Bennink gaat rustig door. Zo is hij aanwezig op het komende NN North Sea Jazz Festival om zijn eigen verjaardagsfeestje luister bij te zetten. Natuurlijk met het ICP Orchestra waar hij al zo ongeveer zijn hele leven aan verbonden is. In 1997 bestond dat orkest dertig jaar, het feestje duurde toen drie dagen. Het orkest zette onlangs de opnames op Bandcamp. Verder aandacht voor solo opnames van de man achter het orkest, Misha Mengelberg.

Die eerste avond was op 30 oktober in het oude Bimhuis, met twee collega musici die we nu nog wel eens live zouden willen horen, saxofonist Steve Lacy en trombonist Ruswell Rudd. Voor de rest is alles vrijwel ongewijzigd, de line-up is nagenoeg gelijk aan die van nu, vijfentwintig jaar later! De aanwezigheid van Ernst Reijseger als tweede cellist valt op en verder mis ik alleen Mary Oliver en natuurlijk Misha Mengelberg die nu boven een trio heeft gevormd met Lacy en Rudd. Rudd mag de set beginnen, solo, we horen hem blazen en schreeuwen, in zijn eigen ‘An Original Composition by the Famous Trombonist Bill Harris’. De muziek van Herbie Nichols is het orkest dierbaar, dat gold duidelijk ook voor Lacy, die we hier de solo in ’12 Bars’ met grote perfectie horen vertolken. Het is ongetwijfeld het speelse element in de muziek van Nichols dat de band zo aanspreekt, een perfect voorbeeld is ‘2300 Skidoo’, met wederom prachtige solo’s, onder andere van Thomas Heberer.

Ook op de tweede dag stond de band in het Bimhuis, nu met als gasten pianist Cor Fuhler, drummer Louis Moholo en wederom Rudd. De set begint met ‘Leec’, een tweedelige compositie van Fuhler, waarin intiem snarenspel van Ernst Reijseger en Ernst Glerum een grote rol speelt. Prachtig is ook dat ‘Een beetje zenuwachtig’ van Mengelberg met een heerlijk nerveus blazende Rudd. En het is Moholo die met een loom ritmisch patroon Mengelbergs ‘Jaloers, ik?’ opent. De muziek van Mengelberg had vaak een belangrijk speels element, dat zie je al af aan de titels en een relatie met de wereld van het circus en het variété. Iets waar Floris Schuiling uitgebreid op ingaat in zijn boek ‘The Instant Composers Pool and Improvisation Beyond Jazz’ dat hier eerder voorbij kwam. Een mooi voorbeeld van dit fenomeen in deze set is ‘Volgend onderwerp’. Aan het eind van de set speelt het orkest de vijf ‘Rollo’s’. Mengelberg kondigt ze aan, met de hoop dat het nu wellicht wel eens een plaat zou worden. Vijfentwintig jaar later is het zo ver, alleen mocht Mengelberg het niet meer mee maken.

Een dag later trad de band op in het Stedelijk Museum, met Rudd als enige gast. Het bijzonder ritmische, zeg maar gerust tribale ‘Kraaloog’ zet direct de toon. En dan is het Ab Baars, met die voor hem zo kenmerkende alles verzengde stijl die het ritme met zijn tenorsax volledig aan gort blaast. In de zesdelige ‘Picnic Suite’ komt de klassieke achtergrond van Mengelberg prachtig aan bod, ingetogen passages voor de beide cellisten en een knappe bijdrage van Michael Moore op klarinet, gevolgd door een prachtige solo van Han Bennink in het derde deel.

Toen Mengelberg overleed liet hij een grote hoeveelheid nooit uitgegeven live opnames na. Eén daarvan draagt als titel ’17-18-4-88 berlijn solo’. Opnames dus van 17 en 18 april 1988. Iets wat overigens niet blijkt te kloppen, de opnames zijn van een jaar eerder en verdere informatie ontbreekt nog. Voor de muziek, digitaal uitgebracht als ‘Berlin Solo 1987’ maakt het natuurlijk niet uit. Vier stukken, verdeeld over twee sets en Mengelberg als de creatieve pianist bij uitstek die hij was. Net zo vaak te vinden onder de klep als aan het klavier, klassiek met vrije improvisatie vermengend. En bijzonder is de wijze waarop hij in enkele seconden de overstap maakt van verstilde, lieftallige miniaturen naar overkokende dynamiek. Kortom, ook hier betoont Mengelberg zich één van de meest eclectische pianisten van de afgelopen decennia. Goed dat dit concert alsnog beschikbaar is gekomen, we verheugen ons reeds op meer van dit moois.

Alle albums zijn te beluisteren via Bandcamp en daar ook te koop: