De uit Bergen, Noorwegen afkomstige saxofonist Marius Neset betoont zich de laatste jaren steeds vaker componist, op het snijvlak van jazz en hedendaags gecomponeerd, zonder daarbij zijn werk als uitvoerend musicus te verzaken. Twee nieuwe Cd’s getuigen hiervan en vormen de twee uiterste punten van het spectrum. Het bij ACT verschenen ‘A New Dawn’ is het door hemzelf lang gewenste solo album, terwijl het bij Chandos verschenen ‘Manmade’ vier stukken voor symfonieorkest bevat, drie stukken voor saxofoon en orkest en één orkeststuk. We horen hemzelf op de saxofoon, begeleid door zijn eigen Bergen Philharmonic Orchestra, onder leiding van Edward Gardner.
Wat we vaker horen van musici dezer dagen, Covid-19 bracht ook kansen. Zo begon Neset door het wegvallen van alle concerten aan dit soloproject, bestaande uit negen stukken, allen gespeeld op de tenorsax. Wat opvalt aan deze stukken is de melodische kracht, Neset kiest ervoor om muzikale verhalen te vertellen, eigenlijk net zoals hij dat in zijn composities doet. Overigens legt hij op meer plaatsen die link, want het tweede stuk op het album is het thema van zijn saxofoonconcert ‘Manmade’ en ‘A Day in the Sparrow’s Life’ vinden we als solo op dit album en als versie voor saxofoon en orkest op ‘Manmade’. Een ander aspect dat opvalt is de grote afwisseling in de gekozen structuur. Soms kiest hij, zoals in ‘Old Poison’ en ‘Brighter Times’, voor het werken met repetitieve clusters van noten, soms voor het werken met lange, fragiele lijnen, zoals in ‘Taste of Spring’ en de prachtige ballade ‘The Real Ysj’. En altijd met een warme, kraakheldere klank en een perfecte beheersing van dit instrument. Ook dit album bewijst weer eens dat hij zonder meer één van de meest getalenteerde saxofonisten van dit moment is.
Neset schreef zijn saxofoonconcert ‘Manmade’ in 2019 en treedt daarmee, net zoals dat overigens voor de andere stukken op dit album geldt, ver buiten de grenzen van wat we meestal onder de term ‘jazz’ verstaan. Dit is muziek die in alles voldoet aan de eisen die we stellen aan hedendaags gecomponeerde muziek. Neset betoont zich duidelijk schatplichtig aan zowel de late romantiek als aan de Noorse volksmuziek, dat laatste vinden we ook terug in de muziek op ‘A New Dawn’ en vermengt deze stijlen met jazz. Zoekt u een referentie, denk dan aan Leonard Bernstein, dit saxofoonconcert vertoont zeker overeenkomsten met zijn muziek. Prachtige vergezichten, meeslepende ritmes, het zijn elementen die we zowel bij Bernstein als bij Neset tegenkomen. Het eerder genoemde ‘A Day in the Sparrow’s Life’, uit 2016/17 en ‘Windless’ uit 2017 zijn twee andere, relatief korte stukken voor de combinatie saxofoon en orkest. Zo ritmisch en gedreven als ‘A Day in the Sparrow’s Life’ klinkt, het stuk heeft wel iets weg van een volksdans, zo ingetogen en verstild klinkt ‘Windless’, zacht geblazen noten, terwijl het orkest vaak niet meer dan accenten plaatst, pas halverwege gaat het gordijn op en ontvouwt zich een feeëriek klanklandschap. Het vorig jaar voltooide ‘Every Little Step’ is wellicht nog wel het meest bijzondere stuk, aangezien Neset in deze compositie voor orkest zelf geen rol heeft. Het is een zeer dynamisch, enerverend stuk, met prachtige effecten, een stuk waarin hij zijn reputatie als componist zonder meer waarmaakt.
