TivoliVredenburg, Utrecht – 11 september 2021
‘Saturday Night’ heet tegenwoordig de zaterdagavond tijdens het Gaudeamus Festival. Een doorlopend programma zo ongeveer over alle zalen van TivoliVredenburg en dit keer ook een paar locaties daarbuiten. Alleen het in- en uitlopen werd dit keer sterk ontmoedigd, al hield lang niet iedereen zich daaraan, maar verder was het als van ouds. Die zaterdagavond kenmerkt zich ook al enige jaren door het feit dat de muziek zich niet beperkt tot hedendaags gecomponeerd, maar zich ook uitstrekt tot de betere pop, experimentele elektronica, jazz en wat je al niet meer aan stijlen kunt combineren.
Omdat de genomineerde componisten centraal staan tijdens deze verslagen hier allereerst aandacht voor het uit Wenen afkomstige Black Page Orchestra. Zij spelen ‘Until you are in the dark’ van Jenny Beck. Stijlvast als ze blijkt te zijn is dit wederom een ingenieus klanklandschap vol schaduwen en tinten grijs. Een bijzonder subtiel stuk dat de luisteraar in een aangename trance brengt. En het wordt prachtig gespeeld door dit ensemble. De naam ontleent het aan een compositie van Frank Zappa en cross-over kleurt hun muziek. Ze maken dan ook met name indruk met het onstuimige ‘Tir…mbo´ van Andys Skordys waarin de componist hedendaags gecomponeerd combineert met free-jazz, rock en folk tot één onlosmakelijk geheel. Een metier dat dit ensemble uitstekend blijkt te beheersen. Dat belooft nog wat voor het slotconcert vanavond.
De Schotse Genevieve Murphy heeft ook al vaker bewezen zich niets van (muzikale) grenzen aan te trekken. In haar altijd sterk autobiografische werk vermengt zij op bewonderenswaardige wijze ernst met speelsheid. Ondanks dat haar stukken, zoals het stuk dat hier centraal staat: ‘I Don’t Want To Be An Individual All On My Own’ je tot nadenken stemmen, wordt het daardoor nooit zwaar. Dit keer staat haar achtste verjaardag centraal, een nogal bizarre dag, zo blijkt al snel. Bijzonder is ook zeker de band die Murphy onlangs formeerde met Andy Moor op gitaar, Marta Warelis op synthesizer en keyboards, John Dikeman op een scala aan saxen en Henning Luther op slagwerk. Leuk ook om deze mensen, die we vooral kennen vanuit de jazz en de geïmproviseerde muziek, eens in een andere rol te zien. Zo hoorde ik Warelis tot nu toe altijd achter de piano en zag ik Dikeman niet eerder met de bassax in de weer, een instrument dat hier een bijzonder grote rol speelt. Tussen het muzikale vuurwerk door, wie Dikeman en Moor kent, weet wat dat betekent, schiet Murphy al dansend over het podium. Een perfecte show, perfecte muziek en grenzeloos enthousiasme, wat kan een mens nog meer wensen?
Het Kaja Draksler Octet dus. Over enthousiasme gesproken, dat ontbreekt hier eveneens niet. Dat musici allemaal dolgelukkig zijn dat ze weer voor publiek kunnen spelen en dat dat publiek al even gelukkig is om erbij te kunnen zijn, is op zo’n avond ronduit voelbaar. Of we na een lange tocht door de woestijn eindelijk de oase hebben bereikt. En dus zingen Laura Polence en Björk Níelsdóttir andermaal de longen uit hun lijf, blaast Ab Baars weer alles aan gort op zijn tenorsax en vraagt George Dumitriu weer het uiterste van zijn (alt)viool. En laat ik Ada Rave, eveneens op rieten, bassist Lennart Heyndels en percussionist Onno Govaert hier vooral niet onvermeld laten. En dan is er Draksler zelf, allereerst verantwoordelijk voor alle, vaak opvallend complexe composities. Composities waarin zang altijd een belangrijke plaats inneemt, maar waarin verder de enorme diversiteit aan muzikale stijlen opvalt, naast het theatrale element. Händel ontmoet free-jazz en alles wat daartussen zit. Als musicus beperkt ze zich ook al lang niet meer tot het klavier van de piano, even vaak is ze met de snaren onder de klep in de weer of beperkt ze zich tot kleine stukken percussie, haar zeven collega’s intussen scherp en geroutineerd dirigerend.
Afsluiten doen we deze avond met het Quatuor Bozzini, dat vandaag eveneens nogmaals te horen is. Dit Canadese strijkkwartet geldt inmiddels tot één van de meest toonaangevende in de hedendaagse muziek en ook vanavond maken ze hun reputatie weer meer dan waar. Aftrappen doen ze met ‘Criterion Collection’ van landgenote Nicole Lizée, inmiddels befaamd om haar collages van filmbeelden en muziek. Zoals de titel aangeeft gaat het hier om beelden uit de beroemde Hollywood studio. Leuk is ook altijd dat de musici kleine aspecten uit de film meenemen in hun uitvoering, zoals het scheuren van de tape aan het begin van het stuk. Theater zit er ook zeker in ‘No. 54 (Aquarium) van de voormalige laureaat Richard Ayres, waarvoor het kwartet versterking krijgt van Nora Mulder op synthesizer en Koen Kaptijn op euphonium. Te midden van een noiselandschap dat bij een thriller niet zou misstaan, horen we de celliste, Isabelle Bozzini, samen met Mulder en Kaptijn, terwijl achtereenvolgens de twee violisten en de altvioliste opkomen om bij een sanseveria en een staande jaren ’70 schemerlamp een solo optreden te doen. Ontregelende klanken worden ons deel.
