TivoliVredenburg, Utrecht – 10 september 2021
Dit jaar is het vijfentwintig jaar geleden dat de componiste Tera de Marez Oyens overleed. Een unieke figuur, haar tijd ver vooruit. Weinig componisten waren ook zo veelzijdig. Ze werkte mee aan het Liedboek voor de kerken maar schreef ook composities voor elektronica, al dan niet in combinatie met akoestische instrumenten. Haar gedachtenis wordt levend gehouden door een compositieprijs, als onderdeel van haar nalatenschap. bestemd voor afstuderende studenten om “de stap naar de beroepspraktijk te overbruggen.” Het geldbedrag van 2.000 Euro is dan ook bedoeld voor een nieuwe compositie dat het jaar daarop wordt uitgevoerd. De componisten die dit jaar werden geselecteerd met hun stukken: Amba Klapwijk – ‘The very lightweight thread floats in the moving air’; Maurick Reuser – ‘Kobucha’; Nuno Lobo – ‘Necrotic Birds’ en Soheil Shayesteh – žhâ.
De laatste prijsuitreiking was in 2018. Remy Alexander won toen de prijs met ´Drifting´ en dit jaar gaat dan ook zijn nieuwe stuk, met de prachtige titel ‘me ander’, in première, uitgevoerd door percussionist Reggy van Bakel: Een bijzondere en vrij fragiele klankwereld creëert Alexander hier die met veel gevoel en een perfecte timing door Van Brakel wordt weergegeven. Een compositie waarin stilte een bijna even grote plek inneemt als de gespeelde noten en dat getuigt van een groot oog voor detail. Dat lijkt overigens een constante te worden in het werk van Alexander. Als ‘s-avonds Ensemble Vonk ‘The Novice’ als onderdeel van hun nieuwe cyclus ‘A songbook of rare feelings’ uitvoert blijkt nagenoeg dezelfde beschrijving van toepassing. Prachtig ook hoe hij hier de stem van Rianne Wilbers laat samenvallen met die van Erwin Mullers basklarinet en Tom Sandermans sopraansax.
De jury heeft het dit jaar buitengewoon moeilijk want alle vier de genomineerde stukken getuigen van een groot talent. In alle gevallen hoop je de komende jaren meer te gaan horen van deze componisten. Zo voldoet de titel van Klapwijks stuk: ‘The very lightweight thread floats in the moving air’ uitstekend aan wat we te horen krijgen. Het is een stuk voor ensemble, maar wat we horen doet vaak eerder denken aan veldopnames, met name door de inventieve wijze waarop de percussie hier wordt ingezet. Een prachtig, meditatief stuk, dat overigens prima past na de bijdrage van Alexander. Het stuk voor solo piano van Reuser, ‘Kobucha’, dat hij overigens zelf uitvoert, ligt in diezelfde lijn. Vooral in het begin laat hij horen met name geïnteresseerd te zijn in de aard van de klank. Zijn noten krijgen volop de tijd om zich door de ruimte te bewegen. Verderop neemt de dynamiek toe en krijgt de muziek een dwingend, onontkoombaar karakter. Lobo’s ‘Necrotic Birds’ is zonder meer een zeer ingenieuze compositie, bestaande uit een aantal scènes, gespeeld door twee pianisten. Bijzonder hoe hij de klanken in elkaar weet te schuiven tot één boeiend geheel. In vergelijking met de vorige twee stukken valt de complexiteit hier zeker op.
Het vierde stuk ‘žhâ’ van Shayesteh zal uiteindelijk volkomen terecht winnen. Het is wat de Duitsers zeggen een echt “Gesamtkunstwerk”, iets dat al begint met de muziek, waarin de componist de westerse hedendaagse gecomponeerde muziek vermengt met de Perzische traditie, experimentele elektronica en techno. Verder kiest hij voor de combinatie van de kamancheh, een Perzisch snaarinstrument en vooraf opgenomen elektronica en ondersteunt hij het geheel met prachtige, maar ook vrij duistere videobeelden. Kortom een compositie die door het verbinden van diverse culturen en technieken geheel past in onze tijd.
