Gaudeamus Muziekweek – Deel 3 (Concert Recensie)

TivoliVredenbrug, Utrecht – 11 september 2015 – 12:30 en 20:00 uur

Gaudeamus-MW15-afficheA0-DTP-2Ook op zaterdag waren er weer de nodige stukken te horen van de voor de Award genomineerde componisten. Allereerst de Amerikaanse componist Jason Thorpe Bauchanan die ons verrast met twee delen van zijn werk ‘Asymptotic Flux: The First Study in Entropy’ en ‘Asymptotic Flux: The Second Study in Entropy’. Zijn achtergrond in de rockmuziek is terug te vinden in de voorkeur voor sterk gelaagde muziek, voor de hectiek en het onverwachte. Zijn werk neemt je als luisteraar mee in een gigantische achtbaan. Langzaam klim je omhoog om vervolgens met duizelingwekkende snelheid naar beneden te razen.

The First Study is voor een kleine bezetting van viool, altviool, cello en basklarinet geschreven en wordt uitgevoerd door leden van het New European Ensemble. Vooral de basklarinet speelt hier een grote rol. Het instrument klinkt regelmatig grommend en schreeuwend als een groep wilde apen. Verder is het chaos en toeval dat er klinkt. Buchanan schreef het stuk met pen en papier in rumoerige café’s en restaurants en die sfeer is goed terug te horen.

Beluister hier een uitvoering van ‘Asymptotic Flux: The First Study in Entropy’ door het Switch Ensemble:


In het programma ‘Complex Textures’ in de avond wordt het tweede deel van dit werk: ‘Aysymptotic Flux: The Second Study in Entropy’ uitgevoerd en wel door Insomnia. Dit stuk is voor groter ensemble maar kent in wezen eenzelfde structuur. Ook hier toont Buchanan zich een tovenaar met klanken die de randen van de chaos opzoekt middels heftige uitbarstingen. Opvallend is ook dat beide werken eigenlijk bestaan uit korte fragmenten, van elkaar gescheiden door korte momenten van complete stilte. Alsof je op een tentoonstelling van het ene schilderij naar het andere loopt.

Ook Buchanan stelt zich voor in het kader van de Muziekweek:


Het New European Ensemble voert eveneens ‘Quando l’an[I]ma è [S]atu[R]a: meaningless meandering for [Anit]’ uit van Stylianos Dimou. Net als het eerder besproken ‘Dualities’ is ook dit stuk voor viool, cello en piano een weerbarstig en complex stuk. Dimou’s oog voor detail is fenomenaal, wat vooral goed te horen is in de langzame, verstilde delen. Middels minuscule bewegingen en veranderingen is het alsof het stuk zichzelf vormt vanuit een soort innerlijke logica. Dimou zelf noemt het “instant sculpting”. Hij zegt verder over dit stuk: “Ik probeer een organisme te creëren waarin allemaal heterogene elementen een geheel projecteren.”

In het avondprogramma voert violiste Mieko Kanno van Insomnia ook nog een solowerk uit van Alexander Khubeev, getiteld ‘The Whisper Of Phoenix’. Vertrekpunt voor deze compositie is, zoals in veel werk van Khubeev, de behoefte aan het zoeken naar nieuwe geluiden. Het leidt er hier toe dat Khubeev de violist het instrument pizzicato laat bespelen, maar dan voorzien van vingerhoedjes. De klank lijkt wel wat op die van de Chinese pipa, hetzelfde hoge, wat droge geluid. Kanno trommelt en strijkt over de snaren, op het ene moment behoedzaam, op het andere moment in hoog tempo, vaak ritmisch. Waarin Khubeev duidelijk laat horen beïnvloed te zijn door de Russische volksmuziek. Een spannend stuk waarin Khubeev zich een origineel componist toont.

Beluister hier een opname van ‘The Whisper of Phoenix’ door Elizaveta Koshkina:


Ook de vijfde genomineerde komt in dit concert aan bod: De Turkse componist Utku Asuroglu. ‘Mouches Volantes’ is een zeer persoonlijk werk. Asuroglu maakte zich tijdens het schrijven van dit stuk zorgen aangezien hij zwarte vlekjes voor zijn ogen zag zweven. Zogenoemde glasvocht vertroebelingen, of in het Frans mouches volantes, vandaar de titel. Het bleek allemaal niet ernstig, maar desalniettemin wel lastig. Maar het leverde de componist wel inspiratie voor zijn stuk, waarin hij het verschijnsel tracht te vangen. De compositie zit dan ook vol onverwachte en ongerichte onderbrekingen, waaronder het gebruik van de menselijke stem en het stampen met de voeten, die de harmonie telkens verstoren en voor grote spanning zorgen.

Ook Asuroglu stelt zich voor:


Zie voor de recensie van de concerten van donderdag 10 september deel 1.
Zie voor de recensie van de concerten van vrijdag 11 september deel 2.