Het beeld van de componist, eenzaam aan het werk achter zijn piano, is een beeld dat bij de Cypriotisch – Nederlandse componist Yannis Kyriakides niet echt past. Hij is het type componist dat de samenwerking met anderen aangaat, als onderdeel van een multidisciplinaire setting en dat zijn werk laat ontstaan binnen deze constellatie. Vrij recent vertrouwde Kyriakides twee stukken die daar mooie voorbeelden van vormen, toe aan een geluidsdrager. Enigszins gemankeerd, we horen immers alleen de muziek, de visuele beelden vallen weg, maar desondanks toch de moeite waard. In november 2018 was ‘Face’, een coproductie met Electra, Johannes Schwartz en Maria Barnas op een aantal plaatsen te zien en te horen en onlangs kwam daar een Cd van ‘La Mode’ bij, waarvoor Kyriakides samenwerkte met pianiste Tomoko Mukaiyama.
‘Face’ besprak ik hier eerder, naar aanleiding van een uitvoering bij Dag in de Branding en Ik was er toen niet bepaald enthousiast over. Mijn voornaamste bezwaar gold juist die interdisciplinaire aanpak. Bij het beluisteren van deze LP valt hier niet veel aan te bevestigen of te nuanceren, ik heb immers alleen maar de muziek, voortgebracht door het kwartet waar Kyriakides het voor schreef, Electa, bestaand uit violiste Diamanda Dramm, blokfluittiste Susanna Borsch, de sopraan Michaela Riener en pianiste Saskia Lankhoorn en Kyriakides zelf op elektronica. De woorden van dichteres Maria Barnas, afgedrukt bij de LP, krijgen gestalte via Wiener, maar de rol van Schwartz die de beelden verzorgde valt nu, op een aantal foto’s na in het tekstboek, nagenoeg volledig weg. Dat is een nadeel omdat je zo geen beeld krijgt van het totaalkunstwerk en een voordeel omdat al die beelden je niet afleiden van de muziek. De muziek, ook dat kwam reeds aan bod, is typisch die van Kyriakides: experimenteel, weinig stijlvast, met een voorliefde voor vreemde geluiden, klankontsporingen en andere verrassende elementen. Hij is nu eenmaal iemand die de luisteraar graag op het verkeerde been zet. Dat levert ook hier weer spannende momenten op waarin de klank schuurt en schittert, naast passages waarin notenwolken ons omringen. Maar ook nu valt me op dat hij de spanningsboog niet vast weet te houden en ik het stuk wat aan de lange kant vind.
‘La Mode’, dat Kyriakides voor de pianiste en beeldend kunstenaar Tomoko Mukaiyama schreef, ging in 2016 in première, bij de opening van het Nationaal Theater in Taichung, Taiwan. Kyriakides schreef het voor piano, elektronica en tien dansers, daar het Italiaanse Spellbound Contemporary Ballet, terwijl de architect Toyo Ito voor de decors zorgde. Het stuk beleefde in juni 2020 zijn Nederlandse première, maar nu in een voor de gelegenheid door Kyriakides tot ongeveer de helft teruggebrachte versie, gebracht als livestreamconcert, met beelden van Reinier van Brummelen. Inmiddels is het stuk in de oorspronkelijke lengte ook op Cd verschenen, helaas zonder de dansers en de decors van Ito dus. Maar niet getreurd, de muziek kan hier prima op zichzelf staan. Iets dat allereerst te danken is aan de kunsten van Mukaiyama en haar zorgvuldige, maar tevens ook zeer dwingende spel. Kyriakides maakt daar dankbaar gebruik van. Prachtig is die bijna industriële, elektronisch voortgebrachte ritmische structuur in ‘Catwalk’, het geluid van de naaimachines sleept je mee, een geluid waarmee Kyiriakides de dynamiek van de mode industrie op prachtige wijze vormgeeft. Bijzonder is ook de wijze waarop hij vervolgens de rol van de piano hier met een overrompelende dynamiek bij aan laat sluiten. In ‘Nocturnal’ overheerst, bijna vanzelfsprekend met zo’n titel, een geheel andere sfeer, Aanvankelijk klinkt louter een wat duistere klanknevel, hier en daar een noot, tot ook hier de dynamiek toeneemt en de muziek in ‘Early Memory’ weer in die onvermijdelijke ritmiek terecht komt. Diezelfde ingetogen spanning zit in ‘Dress Code’, de schaduwkanten van deze toch ook meedogenloze tak van sport.
Beide albums zijn te beluisteren en te koop via Bandcamp:
