Sinds 2003 bevordert Der Deutscher Musikrat het Duitse muzikale leven “in der Erkenntnis, dass Musikpolitik auch Gesellschaftspolitik ist und diese nur dann eine breite gesellschaftliche Akzeptanz finden kann, wenn sie sich nicht als die Verfolgung von Partikularinteressen definiert”. Onder andere door samen met Wergo portretten van componisten uit te brengen in de ‘Edition Zeitgenössche Musik’. Recent verschenen er portret albums van Clara Iannotta, ‘Earthing’ en Zeynep Gedizlioğlu, ‘Verbinden und Abwenden’.
Van die twee is in ons land Iannotta het meest bekend, zo klonk in 2018 werk van haar tijdens de Gaudeamus Muziekweek en had ze in 2019 zitting in de jury voor de jaarlijkse Gaudeamus Award. Iannotta deed haar Bachelor aan het conservatorium van Milaan en toog aansluitend naar het IRCAM, waarna ze masters deed aan de Conservatoire National Supérieur de Paris bij Frédéric Durieux en aan de Harvard University bij Chaya Czernowin. In de tussentijd nog onderbroken door de nodige workshops. In de krap tien jaar dat ze nu actief is als componiste heeft ze reeds een indrukwekkende carrière opgebouwd, de nodige prijzen en onderscheidingen in de wacht gesleept en wordt ze door menig ensemble om stukken gevraagd. Vier daarvan vinden we op ‘Earthing’, allen voor strijkkwartet en uitgevoerd door het Amerikaanse, in hedendaagse muziek gespecialiseerde JACK Quartet.
In drie van de vier kwartetten ‘Dead Wasps in the Jam-Jar (iii), ‘You Crawl Over Seas of Granite’ en ‘Earthing – Dead Wasps (Orbituary)’ liet Iannotta zich inspireren door de diepzee. En dat is beslist te horen, net als de invloed van Czernowin op haar klankwereld. Vloeiende, golvende bewegingen maken de strijkers, met hun instrumenten, maar ook middels preparaties waar Iannotta veelvuldig mee werkt. Het geeft een grote mate van, vaak duistere spanning aan deze kwartetten en een klank die regelmatig eerder doet denken aan elektronica dan aan een strijkkwartet.
Zeynep Gedizlioğlu studeerde compositie in Istanbul en aansluitend in Saarbrücken bij Theo Brandmüller, in Strasbourg bij Ivan Fedele en in Karlsruhe bij Wolfgang Rihm en Michael Reudenbach, met ook een tussenstop aan het IRCAM. Net als haar generatiegenoot Iannotta, ze zijn van 1977 en 1983, is ze de status van debutant inmiddels volledig ontgroeid en wordt haar werk internationaal steeds vaker uitgevoerd, behalve dan in Nederland. ‘Verbinden und Abwenden’ vormt daarvan een goede dwarsdoorsnede, meer dan het geval is met het album van Iannotta, met vijf stukken voor verschillende bezettingen.
Met ‘Sights of Now’ blijven we overigens nog even bij het strijkkwartet, maar nu in samenspel met twee piano’s. Het is een bijzonder contrastrijk stuk, met vaak heftige bewegingen van de strijkers en hamerende pianisten. Yukiko Sugawara, Tomoki Hemmi en Quatuor Diotima weten echter prima raad met deze abstracte muzikale taal. Gedizlioğlu’s Turkse wortels horen we overduidelijk terug in de solo die de baritonsax blaast in ‘Jetzt – mit meiner linke Hand’, dat wordt uitgevoerd door Klangforum Wien. Het wordt op een boeiende wijze gecombineerd met de heftige, dynamische klanken die we ook bij ‘Sights of Now’ tegenkwamen. De dramatiek komt het beste tot uiting in het uit drie delen bestaande titelstuk ‘Verbinden und Abwenden’, dat Gedizlioğlu schreef voor ensemble en orkest en dat hier wordt uitgevoerd door Ensemble Modern. Het is een krachtig, maar ook spannend stuk, vol onverwachte wendingen, broeierige passages en een bijzondere inzet van zowel het instrumentarium als de vocale kwaliteiten van deze musici. Bijzonder is ook de opwindende klankwereld van ‘Kelimeler’, tot nu toe één van de weinige vocale stukken van deze componiste, prachtig uitgevoerd door de Neue Vocalisten Stuttgart. Tot slot klinken Tamara Stefanovich en het hr-sinfornieorchester in ‘Blick des Abwesenden’, Gedizlioğlu’s zeer onorthodoxe pianoconcert. Ook hier weer die hamerende aanslagen, onverwachte wendingen en sterk dramatische momenten vol spanning.
