De Zweedse saxofonist Martin Küchen liet vorig jaar weer eens van zich horen met een soloalbum: het bij Thanatosis Produktion verschenen ‘Det Förvunnas Namn’, wat zoveel betekent als ‘De namen van de verlorenen’. ‘Het is het derde deel in een trilogie, na ‘Hellstorm (Man Erkennt Langsam Das Elend, Das Über Uns Gekommen Ist.)’ uit 2012 en ‘Lieber Heiland, Laß Uns Sterben’ uit 2017. Verder bracht Clean Feed onder de titel ‘Mind the Gap of Silence’ het derde album uit van Küchen samen met het Landaeus Trio (na twee LP’s bij Moserobie Music Production), ofwel pianist Mathias Landaeus, bassist Johnny Åman en drummer Cornelia Nilsson.
De bariton- en de altsax bespeelt Küchen op zijn soloalbum, maar die dienen vooral al geluidsbronnen, want zijn i-pod, een paar luidsprekers en wat elektronica spelen een allesbepalende rol. Direct al in ‘I’ creëert Küchen met behulp van zijn baritonsax een duistere klanknevel, die middels looping eindeloos wordt uitgerekt, terwijl de altsax verderop dient om er weer wat licht in te krijgen. Spookachtige geluiden in ‘Sheer Life Asleep’, of hij ergens midden in een grot zijn saxofoons aan het schoonmaken is, gevolgd door het vreemd ritmische, redelijk amechtig klinkende ‘Unexit Here’. Gaat het wel goed met Küchen? Zo horen we het instrument in ieder gebal slechts zelden. In het titelstuk, ‘Det Förvunnas Namn’ gooit hij er nog een schepje bovenop, het levert een wel heel aparte melodie op, terwijl op de achtergrond zijn i-pod klassieke muziek afspeelt.
Een Hippotami is een nijlpaard. Volgens Küchen kun je het geluid dat dit beest maakt goed nabootsen met een sax en wat randapparatuur. En ja, ‘Hippotami mit Mensch’ nodigt niet echt uit om dichterbij te komen. Küchens geluidswereld blijft verbazen. Ook weer in ‘Wasser Töten, Luft Töten’, waarbij het ritme veel weg heeft van een flinke regenbui. Ritmisch klinkt ook ‘Lilla Atem Choir’, maar dan wel weer op totaal andere wijze. Overigens zit ik mij bij al die stukken continu af te vragen hoe hij dit nu toch weer van elkaar krijgt. In ‘The 5th December 1931 02:00 AM’ keert Küchen weer terug naar zijn klanknevels, terwijl we op de achtergrond mensen horen praten. Maar we keren ook terug in de tijd, want op die dag vielen opstandelingen de Christus-Verlosserkathedraal in Moskou aan.
Het voordeel van een solo album is dat niemand je ook maar enige beperking oplegt en je dus volledig je (experimentele) gang kan gaan. ‘Mind the Gap of Silence’ is dan ook, ondanks dat alle composities van Küchen zijn, een wat minder vreemd album en dat komt onder andere omdat hier de elektronica ontbreekt. Maar er is meer aan de hand. Want dit album is een onverwachts klassiek jazzalbum, klassieker dan dat ik bij Küchen gewend ben. Neem het titelstuk, ‘Mind the Gap of Silence’, de solo op tenorsax klinkt hier, afgewisseld met fijnzinnig pianospelen van Landaeus ronduit romantisch. Typisch Küchen is dan wel weer de wat schrijnende, klaaglijke toon, die er soms tussendoor piept. Met ‘Old Harriot Hat’ gaan we nog verder terug in de tijd. Dit klinkt als jaren ’40 jazz, met een kwinkslag, mooie bijdrages hier ook van dit zeer enthousiast spelende trio. En wat klinkt die sopraansax prachtig, eigenlijk ronduit teder, in ‘East Hastings Satian Slow Stomp’, je kunt je zonder enig probleem laten meevoeren op deze wonderlijke noten. Het imposante ‘Love, Flee Thy House (In Breslau) nam Küchen eerder op met zijn eigen Angles 9, het staat op ‘Disappeared Behind the Sun’. En ondanks dat ik het origineel prefereer, is ook deze versie zeker de moeite waard.
Beide albums zijn te beluisteren en te koop via Bandcamp:
