Mind & Machine – Organic and Electronic Works / Centennial (CD Recensie)

Een belangrijk deel van de albums die Parma Recordings uitbrengt bestaat uit thematisch gerangschikte Cd’s, soms treffen we daarbij een stuk aan op meer dan één album. Zo staat ‘Skin’ van Gemma Peacocke zowel op het aan elektronische muziek gewijde ‘Mind & Machine’ en past daarbij in onze serie over elektronica in de hedendaags gecomponeerde muziek, als op ‘Centennial’ dat vier stukken bevat, allemaal van vrouwelijke componisten, die aandacht hadden en hebben voor sociale kwesties en allemaal geschreven of bewerkt voor saxofoon.

Om dan maar te beginnen met ‘Skin’ van Peacock. Het spannende en regelmatig ritmische stuk heeft qua sfeer eigenlijk evenveel van hedendaags gecomponeerde muziek als van experimentele jazz. Bijzonder is het tweede deel waarin Peacock middels elektronica een duistere drone creëert waar de altsax, José Antonio Zayas Cabán mooi mee contrasteert. ‘What Will Sound (Was Already Sound)’ van Jeffrey Bowen is een veel weerbarstiger werk, de viool in handen van Maja Cerar produceert ontstemde klanken, voorzien van kraak en ruis, door Bowen elektronisch versterkt. Bijzonder is ook de dierentuin die we in ‘Creatures from the Black Bassoon’ voorbij horen komen. Kyle Vanderburg bouwt hier een prachtige en zeer fantasierijke geluidssculptuur. Bizarre klanken ook in Navid Bargrizans ‘Lava Illogica’. Op overtuigende wijze vermengt hij hier stemmen, veldopnames en elektronica tot één boeiend geheel.

‘Centennial’ leert ons dat Peacock ‘Skin’ schreef om aandacht te vragen voor de ongelijkheid die nog altijd gepaard gaat met de huidskleur. In de VS, maar zoals we weten zijn ook wij hier zeker niet van gevrijwaard. Naast een gedurfde bewerking van Fanny Mendelssohns pianotrio, opus 11, hier voor piano, sopraan- en tenorsax, waar we verder niet over uit zullen wijden, bevat dit album nog twee andere stukken. De eerste is het opmerkelijke en bij vlagen zeer ritmische ‘Big Talk’ van Shelley Washington voor twee baritonsaxen, gespeeld door haarzelf en de eerder genoemde Zayas Cabán. Naar eigen zeggen schreef ze het stuk: “as a personal response to the repulsive prevalence of rape culture that can be observed in catcalling and sexual harassment that women and femmes experience and endure on a daily basis.” Het verklaart het broeierige karakter en de bluesy ondertoon van dit stuk. Amanda Feery schreef ‘Gone to  Earth’ eveneens oorspronkelijk voor pianotrio, maar ook dit stuk horen we hier in de versie voor piano, sopraan-  en tenorsax. Het stuk baseerde ze op de gelijknamige novelle van Mary Webb, geschreven in 1917 en handelend over een vrouw die verwordt tot object in de strijd tussen twee mannen. Maar Feery was: “stunned that [Gone to Earth] was written in 1917, and angry that the notion of the predatory hunt and desire to control women is still very much a threat to women’s lives today.” Mooi is hier het repetitieve patroon van de piano, in afwisseling met stuwende saxofoonklanken.

Beide albums zijn te beluisteren via Spotify: