Voor ‘Signaux’ heeft de Belgische componiste en pianiste Heleen van Haegenborgh een wel heel bijzondere instrumentatie bedacht. Naast de piano horen we hier de misthoorns waarmee schepen elkaar waarschuwen. De compositie kreeg als ondertitel dan ook ‘stuk voor piano & misthoorns’. Via You Tube kwam van Haegenborgh in contact met Raoul De La Roche Aymon, een Franse verzamelaar van deze hoorns. Ze koos 23 tonen om hiermee een chromatische set met een bereik van twee octaven te creëren.
Met de toevoeging van een klavier werd het mogelijk de hoorns te bespelen. In de praktijk leverde dit overigens nog wel de nodige uitdagingen omdat het geluid van de hoorns zeer luid is. Tijdens een liveconcert in de haven van Gent werden de hoorns dan ook op 200 meter van het publiek geplaatst, terwijl de piano voor het publiek stond! Alleen zo was de goede balans te verkrijgen.
Inhoudelijk maakt Van Haegenborgh in het stuk ook nog gebruik van de compositie ‘They That Go Down To The Sea In Ships’ van Henri Purcell uit 1685. Het stuk, gebaseerd op Psalm 107, verhaalt van de nietigheid van de mens in vergelijk met de zee. Waarbij de mens herinnert moet worden aan de grootse daden van God. In het eerste en laatste deel van de compositie verwijst Van Haegenborgh rechtstreeks naar deze compositie door de woorden van de psalm in een soort Morse code op piano te verklanken. En dan horen we in ‘II’ de misthoorns. Het is niet meer dan een ontdekking deze combinatie. Een gebruiksvoorwerp, want dat is zo’n misthoorn natuurlijk in eerste instantie, wordt hier met veel succes getransformeerd in een heus instrument. De diepe, sonore, dreunende klanken van de hoorns geven een bijzondere diepte aan de compositie en versterken de klank van de piano.
Maar nergens is de combinatie zo overweldigend als in ‘V’ waar donkere klankgolven uit de piano, waarbij Van Haegenborgh duidelijk de binnenkant bewerkt, worden vergezeld door de plotselinge klanken van de diverse hoorns. Als stemmen uit de duisternis. De rillingen lopen je over de rug!
Het album is in zijn geheel te beluisteren via Bandcamp en ook daar te koop:
‘Regina’ voor piano is eveneens een heftig stuk. Ook hier gebruikt Van Haegenborgh de binnenkant van haar instrument om duistere drones te produceren en het klavier voor helder en kleurrijk spel. Vooral in het middendeel brengt ze de luisteraar in vervoering tijdens een overrompelende passage. Ook voor dit stuk liet de componiste zich overigens inspireren door beroemde voorgangers. De titel ‘Regina’ verwijst naar het ‘Salve Regina’ van Jacob Obrecht, uit het einde van de vijftiende eeuw. Tevens maakt ze gebruik van het motet ‘Laboravi Clamans’ van Jean-Philippe Rameau. De woorden van dit motet komen eveneens uit de Psalmen, maar nu uit Psalm 69: “God, red mij! Het water stijgt me tot de lippen, ik zak weg in de modder, ik kan niet meer staan! Het water wordt steeds dieper, de stroom sleurt me nog mee. Ik ben moe geschreeuwd, mijn keel doet pijn (vertaling Groot Nieuws Bijbel)”.
De CD, uitgebracht door het Gentse label El Negocito is werkelijk voorbeeldig qua vormgeving, zoals we ook van de overige CD’s van dit label gewend zijn. Als extra bevat de fysieke versie ook nog een DVD met beelden bij de muziek van Robbrecht Desmet. Beelden van de haven van Gent maar ook hele mooie beelden van close-ups van roestige schepen. Bij Robbrechts worden het abstracte schilderijen die perfect passen bij de muziek van Van Haegenborgh: pure poëzie! En beslist een reden om de fysieke CD te bestellen in plaats van de digitale download.
