De Oekraïense componist Valentin Vassil’yevich Silvestrov is één van die componisten wier werk na de val van de muur in 1989 populair werd in het westen. Net als veel andere voormalige Sovjet componisten als Arvo Pärt, Peteris Vasks, Alfred Schnikte, Sofia Goebaidoelina had ook hij, Silvestrov is van 1937, reeds een groot en nagenoeg onbekend oeuvre opgebouwd. Overigens was Silvestrov niet alleen voor West Europa een onbekende naam, ook in zijn eigen land was hij door zijn modernisme vrijwel onbekend. Dat alles is inmiddels verleden tijd en nu behoort hij internationaal tot de meest gespeelde componisten, getuigen ook weer dit nieuw album, uitgebracht door Naxos.

Op dit album vier stukken van na de eeuwwisseling en ‘Ode to a Nightingale’ uit 1983. In dit stuk, oorspronkelijk bedoeld voor een kamersetting, horen we de sopraan Inna Galatenko, samen met het Lithuanian National Symphony Orchestra, onder leiding van Christopher Lyndon-Gee. Een prachtig stuk, waarin met name het rijke scala aan hoge tonen opvalt, de nachtegaal verklankend. En typisch Silvestrov in de wijze waarop hij hier op zeer ingetogen en bijna karige wijze de sfeer weet te treffen. Beluisteren we de stukken op dit album in chronologische volgorde dan komen we aansluitend uit bij ‘Moments of Poetry’ uit 2003, gebaseerd op een gedicht van Paul Celan. In dit stuk voor stem, piano (Oleg Bezborodko) en orkest weet Silvestrov andermaal de luisteraar te raken, met name in het eerste deel, waarin we duidelijk de invloed van Sjostakovitsj herkennen. Uit hetzelfde jaar stamt de eendelige zevende symfonie, van slechts iets meer dan zeventien minuten. De muziek van Silvestrov beweegt zich altijd tussen atonaal en lyrisch, maar deze symfonie is wel een hele goede kennismaking met deze botsing van muzikale werelden. Abstracte klankwolken worden hier doorsneden door flarden van melodieën. Het meest bijzondere is daarbij wel de piano die ineens opduikt, alsof er iemand door de symfonie heen zit te spelen.

Ruim tien jaar later, in 2014 schrijft Silvestrov zijn ‘Cantate nr. 4’, met wederom een hoofdrol voor Galatenko, wier stem prachtig blijkt te passen bij dit wat weemoedige stuk. Bijzonder is het tweede deel met die beklijvende pianomelodie, die aansluitend door het orkest verder wordt uitgebouwd. Tot slot hebben we de uit 2015 stammende ‘Concertino voor piano en klein orkest’, met wederom Bezborodko achter de piano. Opvallend heftige en dramatische noten klinken  aan het begin van het ‘Preludium’, iets dat op bijzondere wijze contrasteert met het zeer beeldende ‘Pastorale’ en de enigszins melancholieke melodie in ‘Serenade’. De criticus Malcolm MacDonald zei ooit over de muziek van Silvestrov: “Russian sense of lamentation…reaches in Silvestrov a new expressive stage: he seems to compose, not the lament itself, but the lingering memory of it, the mood of sadness that it leaves behind.” Een opmerking die in dit laatste stuk het meest tot uiting komt.

Beluister hier ‘Ode to a Nightingale’ en ‘Symphonie nr. 7’: