De relatie tussen de Franse componist David Achenberg en het Quatuor Tana is hecht. Zij speelden niet alleen in 2011 diens eerste twee strijkkwartetten, Achenberg droeg er daarna nog twee aan hen op, zijn derde in 2013 en zijn vierde, bijgenaamd ‘Bleu Ébène’, in 2017. Onlangs verschenen ze alle vier op Cd bij Paraty onder die titel: ‘Bleu Ébène’.

Ik kan me niet herinneren ooit één van die strijkkwartetten in Nederland op een affiche te hebben gezien, sowieso worden hedendaagse Franse componisten hier vrijwel nooit gespeeld. Maar goed, via de Cd komt het repertoire dan toch uiteindelijk ook hier aan. Het eerste, vrij korte kwartet stamt uit 2009 en vormt een perfecte mix tussen traditie en moderniteit, een handelsmerk van deze componist. Neem als voorbeeld het tweede deel ‘Roman’. Het begint met een repetitief patroon dat in alles traditie ademt, tegelijkertijd bemerken we in de strijkersbewegingen zaken die daar op verfrissende wijze haaks op staan, zoals de nadruk op klankkleur en -textuur. Wellicht iets dat deze kwartetten nog het meest kenmerkt: die grote aandacht voor detail en sfeer, vaak één van een lichte weemoed. Het tweede kwartet stamt uit 2011 en bestaat uit vijf naamloze, zeer korte delen. En sterker nog dan in het eerste kwartet balanceert Achenberg hier tussen traditie en moderniteit. Neem de uitgebalanceerde klankwereld in het derde deel, waarin de violen uitgebreid het hoge register verkennen.

Terugkijkend op het moment dat Achenberg deze eerste twee kwartetten aan het Quatuor Tana overhandigde, zegt de componist zelf: “In 2011 I proposed to the Tana Quartet to play my first two string quartets. They took hold of these scores with astonishing determination and creativity. In the wake of these concerts, they commissioned the third quartet from me, which naturally concludes this triptych. These first three quartets form, in reality, only one work declining a common material in different ways.
Classically made, this score largely refers to the great repertoire of the string quartet.” En inderdaad is het, uit één stuk bestaande, derde kwartet een logische voortzetting van die eerste twee, al heeft het modernisme hier sterker de overhand.

Mede door het gebruik van elektronica klinkt het vierde kwartet geheel anders. Dit is in alles een hedendaags kwartet met een grote nadruk op klankkleur en -textuur. In ‘Prologue en 5 petits fragments’ bouwt Achenberg zorgvuldig de spanning op middels donkere klankwolken, afgewisseld met vederlichte intermezzo’s. In ‘Bleu Ébène’, het tweede deel, wordt dat contrast nog sterker aangezet. De sfeer is hier regelmatig duister, ontstemd, maar ook doortrokken van melancholie.

En die vier kwartetten, Achenberg zelf viel het reeds op, worden prachtig en met veel oog voor detail gespeeld door dit strijkkwartet. Een betere uitvoering kun je je niet voorstellen.

Het album is te beluisteren via Spotify: