Onlangs verlengde Peter De Caluwe zijn baan als directeur van de Brusselse Muntschouwburg met een derde termijn van zes jaar. Dat hij nog bruist van energie om dit prachtige operatheater te leiden, blijkt ook uit het onlangs verschenen ‘Opera – Passie en Controverse’, verschenen bij Lannoo, waarin de journalist Stéphane Renard De Caluwe bevraagt op zijn passie, de opera en de plek ervan in dit tijdsgewricht.
De Munt, Brussel – 27 september 2019
‘Macbeth’, de gruwelijke tragedie van William Shakespeare blijft tot de verbeelding spreken. Beperken we ons tot de opera, dan denken we aan de bewerkingen door Giuseppe Verdi en Ernest Bloch, maar er zijn daarnaast toneelstukken, films, romans en gedichten aan te wijzen die aan hun beruchte voorganger te linken zijn. De Franse componist Pascal Dusapin nam het stuk eveneens als basis voor zijn achtste opera: ‘Macbeth Underworld’, dat hij schreef in opdracht van De Munt.
Audimax, Ruhr-Universität, Bochum (Ruhrtriiiennale) – 28 augustus 2019
Het politieke theater is de Oostenrijkse regisseur Christoph Marthaler op het lijf geschreven, Dat bewees hij in 2013 met ‘Letzte Tage: Ein Vorabend’ bij de Wiener Festwoche en dat bewijst hij hier, bij de Ruhrtriennale met wat we een vervolg kunnen noemen: ‘Nach den Letzten Tagen. Ein Spätabend’. Met een corpus aan teksten, samengesteld door dramaturge en intendant van dit festival Stefanie Carp en muziek, gearrangeerd door Uli Fussenegger brengt Marthaler zijn weinig optimistische boodschap over.
Jahrhunderthalle, Bochum (Ruhrtriiiennale) – 26 augustus 2019
In ‘(Hoe) Opera werkt’, een bundel met lezingen van Pierre Audi, dat hier onlangs voorbij kwam, staat ook een lezing van Peter Sellars met de mooie beginzin: “Eén van de eerste en en belangrijkste regels in het leven die je als mens of als kunstenaar in acht moet nemen, is deze: doe alleen iets als er een noodzaak voor bestaat.” Welnu, deze zin is onverkort van toepassing op de nieuwe productie van Heiner Goebbels die hier tijdens de Ruhrtriiiienale in première gaat: ‘Everything that happened and would happen’.
Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam (Holland Festival) – 16 juni 2019
William Kentrigde is dit jaar Associate Artist Bij het Holland Festival. Zijn overrompelende ‘The Head & The Load’ opende het festival en zijn werk loopt als een rode draad door het programma van dit jaar. Eén van die bijdrages is Paper Music met muziek van Philip Miller, die als componist ook meewerkte aan de muziek voor ‘The Head & The Load’. Twee andere sterren die hieraan meewerkte: de vocalistes Joanna Dudley en Ann Masina, komen we in dit programma eveneens tegen, samen met pianist Vincenzo Pasquariello en Kentridge zelf.
Nationale Opera, Amsterdam – 16 juni 2019
Het is inmiddels een goede traditie dat de Nationale Opera tijdens het Holland Festival een opera op de planken zet samen met het Koninklijk Concertgebouworkest. Dit keer draait het allemaal om ‘Pelléas et Mélisande’, de enige opera die Claude Debussy schreef en die in 1902 in première ging. Een bijzondere opera, absoluut vernieuwend, zelfs nu nog ruim een eeuw later en de regie van Olivier Py, zijn interpretaties van Richard Wagners ‘Lohengrin’ en Francis Poulencs ‘Dialogues des Carmélites’ bij De Munt liggen nog vers in het geheugen, voegt daar nog het nodige aan toe.
De Munt, Brussel – 11 juni 2019
Muzikaal is ‘Het Sprookje van Tsaar Saltan’, dat deze maand het seizoen in De Munt afsluit, in alle opzichten een waar genot. Nikolaj Rimski-Korsakov was tijdens zijn leven reeds beroemd om zijn vaardigheid in het orkestreren en uit dit werkstuk uit 1900 blijkt weer eens hoe bedreven hij hierin was. Als dan ook nog eens een orkest als het Symfonieorkest van de Munt zich erover buigt, samen met het koor dat invulling geeft aan de vele koorscènes en iemand als Alain Altinoglu de leiding krijgt, kan dat gedeelte niet meer stuk. Maar dan het verhaal. Dit Russische sprookje kan echt niet meer, dit is al te zoetsappig en melig. Een bij voorbaat verloren zaak, tenzij een regisseur met het gewicht van Dmitri Tcherniakov zich ermee bemoeit.
Westergasfabriek, Amsterdam (Holland Fesival) – 10 juni 2019
Als u dit leest, hebben de laatste noten van ‘Aus LICHT’ geklonken. Zonder enige twijfel het grootste project van het Holland Festival ooit. De cijfers doen ons duizelen: ongeveer 15 uur muziek, 4 jaar voorbereiding, 400 artiesten, 200 blazers, van meer dan 50 nationaliteiten en 412 kostuums. En dan hebben we het nog niet gehad over de kwaliteit, die is namelijk over de gehele linie bijzonder hoog. Zeker als we bedenken dat het hier voor een belangrijk deel masterstudenten aan het Koninklijk Conservatorium betreft, de instelling waar het oorspronkelijke idee ontstond. Hier is een nieuwe standaard voor Stockhausens meesterwerk gezet die hopelijk elders in de wereld navolging gaat krijgen.
Westergasfabriek, Amsterdam (Holland Fesival) – 9 juni 2019
De opvoering van deze royale selectie uit de zeven opera’s van Karlheinz Stockhausen, samengevoegd onder de titel ‘Aus LICHT’, zonder daarbij de namen van de dagen te noemen, betekende een opgave aan regisseur Pierre Audi. Eén kenmerk van Stockhausens wijze van werken is namelijk dat hij zeer veel tot in de kleinste details voorschrijft. Zaken als houding, gebaren, dansjes en kleding zijn maar al te vaak een gegeven, ook voor Audi. Je moet dan van goede huizen komen, om hier nog iets aan toe te voegen. Samen met de locatie, de decors, de belichting – beiden van Urs Schönebaum, de kostuums, Wojciech Dziedzic en de geluidsregie, Kathinka Pasveer als muzikaal directeur wordt hier een prestatie van formaat geleverd die niet snel herhaald zal worden.
Westergasfabriek, Amsterdam (Holland Fesival) – 8 juni 2019
LICHT (Die Sieben Tage der Woche) is niet alleen Karlheinz Stockhausens magnum opus, het is verreweg het grootste, langste, meest overdonderende muziekwerk uit de westerse geschiedenis. De zeven opera’s, ontstaan tussen 1977 en 2003, staan ieder voor een dag in de week en duren gezamenlijk zo’n 29 uur. Nog nooit is de cyclus, verspreid over 7 avonden, achter elkaar uitgevoerd. En wellicht zal dit ook wel nooit geschieden, is dat eenvoudig weg ook niet mogelijk. Een dwarsdoorsnede maken van dit immense werk, wat het Holland Festival dit jaar doet, waarbij het geheel wordt teruggebracht tot ongeveer de helft, verdeeld over drie dagen, is dan ook lang geen gekke beslissing.