Nationale Opera en Ballet, Amsterdam – 7 oktober 2023

Geen kunstvorm is in mijn ogen zo geschikt om een verhaal vol emoties te vertellen als opera. Dat vind ik al langer, maar drong gisterenavond weer eens in volle omvang tot mij door bij de Nederlandse première van de laatste opera van de eerder dit jaar overleden Finse componiste Kaija Saariaho: ‘Innocence’, bij Nationale Opera en Ballet. Juist door die combinatie van muziek, zang, gesproken woord, decors, belichting en kostuums is deze kunstvorm bij uitstek geschikt om de transfer van complexe emoties en dat is in dit verhaal zeker aan de orde, naar de luisteraar en kijker te bewerkstelligen. Een schietpartij op een school is de gebeurtenis die hier centraal staat en waarvan wij getuigen zijn. We zien de aanloop, de gebeurtenis zelf – behalve het schieten – en de nasleep. En dat alles tegelijkertijd, in een onontwarbare kluwen van oorzaak en gevolg. De titel is daarbij perfect gekozen: niemand is hier onschuldig en niemand is schuldig. Maar niets dan lof voor deze fantastische prestatie, van het Residentie Orkest, onder leiding van Elena Schwarz, voor regisseur Simon Stone, voor de decors van Chloe Lamford, voor librettist Sofi Oksanen, voor alle vocalisten en het koor en natuurlijk voor Saariaho.

(meer…)

De Munt, Brussel – 12 september 2023

Vijfentwintighonderd jaar geleden verhaalde de Griekse dramaturg Aeschylus over Cassandra die door Apollo werd begiftigd met het vermogen de toekomst te zien, maar daar ze niet zijn minnares wilde zijn, tevens gestraft werd: niemand zou haar voorspellingen geloven. En zo kwam het dat ze als dochter van koning Priamus en koningin Hecuba van Troje de val van deze stad voorspelde en dus niet werd geloofd, ook niet door haar eigen ouders. Bernard Foccroulle vangt zijn eerste opera ‘Cassandra’, die afgelopen zondag zijn wereldpremière beleefde bij De Munt, aan met het resultaat van dit niet geloven: de val van de stad. Waar normaal gesproken opera’s met dit soort catastrofes eindigen, kiest Foccroulle ervoor om er mee te starten. Een uiterst bloedige scene, nog versterkt door de cameraman die close-ups tovert op een groot scherm. Maar het gaat Foccroulle om het archetype Cassandra, om iemand die wil waarschuwen, maar niet geloofd wordt en trekt dat door naar onze tijd vol alarmerende problemen waarin eveneens de klokkenluiders niet geloofd worden. Hij stelt ons dan ook al snel voor aan Sandra, klimaatwetenschapper. En het moet gezegd: Foccroulle slaagt er, samen met librettist Matthew Jocelyn en regisseuse Marie-Eve Signeyrole, op meesterlijke wijze in om ons mee te nemen in zijn stelling.

(meer…)

De Munt, Brussel – 25 juni 2023

Een foto in het programmaboek van Dmitri Sjostakovitsj’ opera ‘Nos’, in het Nederlands beter bekend als ‘De Neus’ geeft prachtig de essentie van dit verhaal weer: een standbeeld van Stalin, gemaakt door Merkurov, in het Muzeon Park of Arts in Moskou. Helemaal intact, op de neus na. Het is wat Kovalyov, in dit verhaal van Nikolaj Gogol, dat Sjostakovitsj koos voor het libretto, op een kwade dag overkomt, hij is zijn neus kwijt. Ruim een eeuw na de première brengt De Munt, in samenwerking met The Royal Danish Theatre, het nog altijd actuele stuk weer op de planken.

(meer…)

Muziekgebouw aan ’t IJ (Holland Festival) – 7 juni 2023

‘Metamorfose van een woonkamer’, dat betekent het Japanse ‘Ribingurum no Metamorufuoshisu’. Muziektheater van regisseur Toshiki Okada en componist Dai Fujikura, waarin we het gezelschap chelfitsch zien, met een aantal leden van Klangforum Wien. Een bijzondere voorstelling tijdens deze editie van het Holland Festival, waarin Okada en Fujikura op indrukwekkende wijze de klimaatcatastrofe en de impact die deze gaat hebben op ons leven inzichtelijk maken.

(meer…)

Opera Ballet Vlaanderen, Antwerpen – 23 april 2023

Mijn derde Tristan und Isolde. Na de Nationale Opera, in regie van Pierre Audi in 2018 en De Munt, in regie van Ralf Pleger in 2019 geef ik mij bij Opera Ballet Vlaanderen over aan de Franse cineast Philippe Grandrieux. Een gedurfde en zeker compromisloze regie, maar zeker ook één waar ik de nodige bedenkingen bij heb. Iets wat overigens niet in het minst geldt voor de muzikale bijdrages. Het symfonieorkest van de opera zet onder leiding van Alejo Pérez een bewonderenswaardige prestatie neer en de solisten zijn over de gehele lijn sterk tot zeer sterk. Meer dan bijzonder, zeker gezien de loodzware eisen die deze opera aan de uitvoerders stelt.

(meer…)

Nationale Opera en Ballet, Amsterdam – 11 maart 2023

Waarom associeerde ook ik Joséphine Baker tot voor kort met haar dans in een bananenrokje en wist ik niet dat ze een bijzonder grote rol heeft gespeeld in het Franse verzet in de Tweede Wereldoorlog waar ze zowel het Legion d’Honneur voor kreeg als het Croix de Guerre? Om nog maar te zwijgen over de rol die ze heeft gespeeld in de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, het land dat ze in 1925 had verlaten omdat ze in Parijs meer kon verdienen. ‘Perle Noire – Meditations for Joséphine’ dat na zeven jaar Nederland bereikt in het kader van Opera Forward Festival levert me wat antwoorden, maar stelt tegelijkertijd niet geheel gerust.

(meer…)

Nationale Opera & Ballet, Amsterdam – 3 maart 2023

Het was regisseur Damiano Michieletto die met het idee kwam om van George Orwell’s boek ‘Animal Farm’ een opera te maken. Sophie de Lint, directeur van de Nationale Opera bracht hem in contact met de componist Alexander Raskatov bij wie sowieso al de vraag lag voor een nieuwe opera, zijn vierde inmiddels. Gisteren ging ‘Animal Farm’, met een libretto van Ian Burton, in première, als onderdeel van het Opera Forward Festival. De opera was al gereed toen Poetin Oekraïne binnenviel, een gebeurtenis die dit verhaal uit 1945 alleen maar actueler maakt.

(meer…)

Opera Ballet Vlaanderen, Antwerpen – 17 februari 2023

In de vrijheidsstrijd voor onafhankelijkheid, iets dat grote delen van de wereld kenmerkte in de afgelopen eeuw, spraken weinig mensen zo tot de verbeelding als Mohandas Karamchand Gandhi, beter bekend onder zijn titel Mahatma. Voor velen was zijn geweldloze verzet een voorbeeld en niet alleen voor hen die gebukt gingen onder onderdrukking. Zo behoort de componist Philip Glass  zelf niet tot die groep en toch was hij het die zich voor zijn tweede opera, die in 1980 in Rotterdam in première ging, door deze man liet inspireren. Sidi Larbi Cherkaoui liet zijn licht er in 2018 over schijnen voor Opera Ballet Vlaanderen. De productie was toen alleen in Gent te zien en nu pas in Antwerpen.

(meer…)

Opera Ballet Vlaanderen, Antwerpen – 25 september 2022

Het is lang geleden dat ik hedendaagse dans zag, een mens kan nu eenmaal niet overal bij zijn. Maar ja, toen kwam de uitnodiging van Opera Ballet Vlaanderen voor het nieuwe ballet van Jan Martens, ‘Futur Proche’, op hedendaagse muziek voor klavecimbel, gespeeld door Goska Isphording. En zeg dan nog maar eens “nee”. En dus toog ik gisterenmiddag naar De Singel voor dit ballet, dat werd opgevoerd samen met ‘Tempus Fugit’ van Johan Inger.

(meer…)

Opera Ballet Vlaanderen, Antwerpen – 20 september 2022

Op 9 maart 1930 ging ‘Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny’ in Leipzig in première. Kurt Weill wilde met deze opera, op een libretto van Bertold Brecht de kijker in beweging zetten. Dat lukte, al was dat niet altijd op de wijze die Weill ook voor ogen had, de opera oogste door het gebruik van populaire muziek en de vrij expliciete teksten namelijk nogal wat kritiek. Inmiddels zijn we een eeuw verder en heeft deze opera qua boodschap helaas nog weinig aan waarde ingeboet. Dat bewijst deze uitvoering wel, in een regie van Ivo van Hove, bij Opera Ballet Vlaanderen. Weill en Brecht moesten eens weten.

(meer…)